Formeel: papieren en bewijzen
Verhuizen naar een ander land zorgt voor een hoop extra papierwerk, al helemaal als je naar Duitsland verhuist. Hieronder zie je in de vorm van een checklist wat je allemaal moet regelen als je naar het buitenland verhuist.

Thuis regelen
Voordat je naar het buitenland gaat moet je thuis een aantal zaken regelen, hieronder een checklist
- Huis verkopen / Huis onderverhuren / Huurcontract opzeggen
- ov-reisproduct stopzetten: In het buitenland is de ov-chipkaart onbruikbaar, studenten hebben daardoor niet de voordelen van het studenten-ov. Om deze reden hebben studenten recht op een vergoeding voor het buitenlandse ov. Om hiervoor in aanmerking te komen moet je wel je ov-chipkaart hebben stopgezet. Hier vind je hoe dat precies moet.
Ook heb je een verklaring nodig van je onderwijsinstelling, deze vind je op MijnDUO. - Zorgverzekering opzeggen: Indien je langer dan 8 maanden naar Duitsland gaat of er gaat werken. Dit kan je ook nog doen als je al verhuisd bent.
- Overige contracten opzeggen: Sportvereniging, tijdschriften, kranten, bibliotheek, muziekvereniging, etc.
- Uitschrijven bij gemeente: Alleen als je langer dan 8 maanden vertrekt.
- Nieuwe adres doorgeven aan gemeente: Dit moet je altijd doen, kan via MijnDUO.
Na verhuizing regelen
- Zorgverzekering: Je kan er ook voor kiezen om je Nederlandse zorgverzekering pas op te zeggen wanneer je een nieuwe in Duitsland hebt afgesloten. De extra kosten die je hebt terwijl je dubbel verzekerd bent krijg je bij veel verzekeraars terug.
Als je voor minder dan acht maanden gedurende een periode van een jaar in Duitsland gaat wonen, hoef je meestal niks aan je zorgverzekering te veranderen. MAAR, als je gedurende deze acht maanden in loondienst gaat, en dus loonbelasting moet betalen, zul je wel een Duitse zorgverzekering moeten nemen.
Deze acht maanden hoeven niet aansluitend te zijn. Als je dus vier maanden in Duitsland bent, dan twee maanden in Nederland, en daarna vijf maanden in Duitsland, zul je alsnog een Duitse zorgverzekering moeten nemen. Dan zit ja namelijk negen maanden over een periode van een jaar in het buitenland.
In Duitsland kan je kiezen voor een ziekenfondsverzekering of voor een particuliere verzekering. Als student kom je vrijwel zeker alleen in aanmerking voor een ziekenfondsverzekering, aangezien je minimaal 51.000 euro per jaar moet verdienen om een particuliere verzekering te kunnen nemen.
Het slimste is om je zorgverzekeraar te bellen zodat er geen fouten worden gemaakt.
- Verandering woonplaats: Dit kan je doen op Mijn DUO. Als je minder dan acht maanden naar het buitenland gaat hoef je niet alles te veranderen. Je kan dan bij de Nederlandse gemeente ingeschreven blijven staan. De precieze regels vind je hier.
- Meld je aan bij gemeente: Je moet in Duitsland wel je tijdelijke adres doorgeven. Dit kan bij een lokale Bezirksamt, ook wel Bürgeramt, Bürgerbüro of Rathaus genoemd. Hier ontvang je een Anmeldebestätigung, deze heb je nodig om belangrijke zaken te regelen en dient als een identificatiemiddel. Het is slim om online een afspraak te maken, dit scheelt wachttijd. Om je aan te kunnen melden heb je de volgende documenten nodig:
- ID-kaart
- Je huurcontract
- Eventueel: Je werkverklaring of verklaring van de universiteit of hogeschool
- Studentenkaart OV: Vaak krijgen stagelopende studenten korting op het openbaar vervoer. Hiervoor heb je wel bewijs nodig dat je student bent. Deze kun je aanvragen bij de lokale instantie die over het OV gaat. Wanneer je zo’n studentenkaart aanvraagt heb je wel bewijs nodig dat je in Duitsland studeert of stageloopt. Dit kan bijvoorbeeld met het stagecontract. Belangrijk is dat het contract is bestempeld, in Duitsland moet elk bedrijf namelijk een stempel hebben, hier wordt meer waarde aan gehecht dan aan een handtekening.Het kan ook zo zijn dat je via je Duitse leerinstelling een speciale ov-kaart krijgt waarmee je gratis van het ov gebruik kunt maken. Dit heet een semesterticket.
Sociaal opstarten
Als je verhuist naar Duitsland zal je eerst even moeten wennen. Je moet om leren gaan met de taal, de mensen, de cultuur en proberen nieuwe contacten te leggen. Wij geven een aantal tips die je helpen bij het opstarten in Duitsland.
Omgaan met de taalbarrière
In Duitsland spreekt de jongere generatie vrij goed Engels. Toch kom je ook regelmatig met Duitsers in aanraking die geen woord Engels spreken. Vaak bezetten zij functies waar mondelinge communicatie een belangrijke rol speelt, zoals bij overheidsinstanties. Het kan dus erg goed van pas komen als je een aardig woordje Duits spreekt. Zaken doen met Duitsers gaat ook een stuk makkelijker wanneer je Duits spreekt. Er zijn verschillende manieren om je Duits op te schroeven in Duitsland:
- Taalcursus: De voor de hand liggende keuze is om een taalcursus Duits te doen. Je kan je opgeven voor groepsles of voor privéles. Vaak komt privéles beter uit als je niet veel vrije tijd hebt, het is dan makkelijker in te plannen. Ook zijn er organisaties die speciaal Duitse les voor Nederlanders geven. Nederlanders hebben vaak al een bepaalde voorkennis omdat de talen nogal op elkaar lijken. Daarnaast is het leuk om Nederlanders te leren kennen die in Duitsland wonen. Je leert dan mensen kennen die in een vergelijkbare situatie als jou zitten. Als je in Berlijn zit is dit een cursus die je met Nederlanders kunt volgen. Studytravel en AppleLanguages zijn ook organisaties waar Nederlanders in Duitsland een taalcursus kunnen doen.
- Taaltandem: Bij een tandemproject word je gekoppeld aan iemand die een taal wil leren die jij beheerst, terwijl jij een taal wil leren die diegene beheerst. Je wordt dus bijvoorbeeld gekoppeld aan een Duitser die Nederlands wil leren. Vervolgens kan jij Duits spreken tegen deze Duitser, als je niet uit je woorden komt kan hij je helpen. Andersom probeert de Duitser Nederlands tegen jou te praten en help jij hem uit zijn woorden als hij er niet uitkomt. Op deze manier profiteren jullie van elkaars taalkennis. Enkele websites waarop tandemprojecten worden aangeboden zijn:
- Kapitel-zwei.de
- Tandempartner.org
- Tandemproject.eu
- Facebook: Zoek op “Language tandem + jouw stad”
Nieuwe contacten leggen
Je verlaat een groot deel van je vrienden wanneer je naar Duitsland verhuist en belandt in een omgeving waar je niet veel mensen kent. Het is fijn om snel nieuwe vrienden te maken. De volgende punten kunnen helpen bij het vinden van nieuwe contacten in Duitsland:
- Facebook: Vaak zijn er Facebook-groepen voor Duitse steden waarin alle Nederlanders zich bundelen. Enkele voorbeelden hiervan zijn ‘Nederlanders in Berlijn‘ en ‘Nederlanders in Keulen‘. Daarin worden regelmatig oproepen geplaatst om wat met elkaar te gaan doen.
- Huisgenoten: Indien je een kamer huurt in een WG is het belangrijk om leuke huisgenoten te hebben. Dit kan bepalend zijn voor de hoeveelheid plezier die je gaat hebben in Duitsland. Het is dus goed om te kijken wat voor mensen er in het WG wonen en je open naar je huisgenoten op te stellen.
- Voeg je bij een vereniging: Je leert sneller mensen kennen als je gezamenlijk iets doet wat jullie allemaal leuk vinden. Als je sporten leuk vindt, ga dan bij de sportvereniging die je interesseert. Op deze manier volg je je eigen interesse en kom je mensen met dezelfde interesse tegen.
- Wees proactief: Het belangrijkste is dat je actief opzoek gaat naar andere mensen. Wanneer je zelf geen actie onderneemt leer je ook niemand kennen.
Wanneer je verder in Duitsland geïntegreerd bent zal je automatisch met meer Duitsers in contact komen. Dit gebeurt vaak via verenigingen, werk en vrienden.
Maak Duitsland je nieuwe thuis
Het is belangrijk dat je zo snel mogelijk in de Duitse maatschappij kunt functioneren. Je moet zo snel mogelijk alles regelen wat je in de praktijk nodig gaat hebben:
- Vervoer: Je kunt voor het ov kiezen, maar met een fiets of auto leer je de stad sneller kennen. Het is dus slim om snel een fiets aan te schaffen.
- Leer je buurt kennen: Het is goed om je woonomgeving gelijk je eigen te maken. Op deze manier voelt het sneller als een thuis. Hierbij kan een fiets dus ook nuttig zijn.
- Duitse telefoon: Zorg ervoor dat je een Duits telefoonnummer krijgt. Als je korter in Duitsland woont, kan je een Duitse simkaart kopen en deze in een goedkope mobiel stoppen. Dit is niet erg kostenintensief en ook erg handig. Als je langer in Duitsland woont, is het misschien handiger een abonnement te nemen.
Hier vind je alles over:
- Studeren in Duitsland
- Hoe vind ik een studie?
- Hoe krijg ik een studiebeurs?
- Hoe vind in een kamer per stad?
- Hoe kan ik stagelopen in Duitsland?
- Elke stad is anders
- De beste universiteiten van Duitsland
Als je nog vragen hebt, kan je een mail sturen naar redactie@duitslandnieuws.nl.