Nieuwe onderzoeken in Duitsland laten zien dat rechts-extremisten zijn doorgedrongen tot de politie, de krijgsmacht en zelfs een elite-commando-eenheid. Is het neonazisme met een opmars bezig in Duitsland? Bernard Hammelburg praat erover met Duitsland-correspondent Derk Marseille over extreemrechtse netwerken.
Dit jaar zijn zeker vier extreemrechtse netwerken opgerold. Bij invallen worden dan ook vaak wapens gevonden. Wat zijn dit voor types? En hoe komen ze bij dit soort ideeën?
Dit is inderdaad een veel extremere vorm van extreemrechts dan wat we uit Nederland kennen. Zeker ook omdat een deel van hen bereid is tot geweld. Uiteraard zijn het verschillende groepen, met diverse achtergronden. Zo zie je verschillen tussen neonazi’s uit West-Duitsland en Oost-Duitsland. Bij extreemrechts in West-Duitsland speelt antisemitisme een grotere rol, in het oosten is de hang naar een dictatuur of totalitaire staat belangrijk. Gemeenschappelijke drijfveren zijn chauvinisme en een vijandige houding ten opzichte van vreemden. Overigens klopt het beeld dat Oost-Duitsland extremistischer zou zijn niet, uit cijfers blijkt dat de verhoudingen aardig gelijk liggen
Extreemrechtse netwerken
Om hoeveel mensen gaat het?
Veel extremisten ontmoeten elkaar in dit soort groepen offline of online met elkaar contact houden. De geheime dienst schat dat helft van hen bereid is tot geweld, een kwart van de 32.000 wordt tot de neonazi’s gerekend.
Wat voor soorten rechtsextremisten zijn er?
Een paar bekendere namen van groepen: van de politieke partij AfD worden enkele afdeling actief gevolgd door de geheime dienst. Dit gaat onder meer om de groep Der Flügel onder aanvoeringen van Björn Höcke, de jongerenafdeling van de landelijke partij en de afdelingen van Brandenburg en Thüringen. Lang was de vraag hoe je hen kunt typeren. Het was duidelijk te zien hoe deze partij de afgelopen jaren naar rechts schoof en plek bood voor meer extremisme. Ze zijn in alle deelstaten vertegenwoordigd.
Veel extremer en tegelijk marginaler (4.500 leden) is de NPD, hier zijn veroordeelde neonazi’s actief. Zij hebben ook twee zetels in het Europees parlement, omdat hier geen kiesdrempel geldt. Lokaal zijn nog kleinere partijen als Die Rechte en de Der III. Weg actief.
De Identitäre Bewegung bestaat sinds 2012, vooral online. Maar zij laten zich af en toe zien met flashmobs en protesten. Ze doen hun best om een jonge en hippe uitstraling hebben. Ze staan voor Patriotismus, Heimat, Freiheit und Tradition en willen een homogene maatschappij. Er zijn ongeveer 500 tot 1.000 leden met aftakkingen in andere Europese landen.
Reichsbürger erkennen Duitsland niet als staat, ze beroepen zich nog op het Deutsche Reich. Ze maken hun eigen paspoort, rijbewijs en willen geen belasting betalen. Deze beweging groeit de laatste jaren sterk, zeker na enkele gewapende incidenten die in de media werden uitgemeten, zoals de moord op een agent. Hun omvang wordt geschat op 20.000 leden. Een groot deel heeft wapens, 10% is ook bereid deze te gebruiken.
Dan heb je de nog veel meer onder de radar opererende Kameradschaften. Kleine lokale netwerken, die bereid zijn om aanslagen op azc’s te plegen of meer. Wanneer de politie een groep oprolt, gaat het vaak dit soort clubs. Zo werden de afgelopen jaren bijvoorbeeld de ‘Oldschool Society’ en de ‘Freie Kameradschaft Dresden‘ opgerold en verboden.
En dan heb je nog hooligans van lokale voetbalclubs, die soms erg extreem rechts zijn. Zij houden onderling niet veel contacten.
Tijdens de protesten tegen de coronamaatregelen zie je een van de aanvoerders Atilla Hildmann radicaliseren. Hij bedreigt politici tijdens demonstraties en verspreidt samenzweringstheorieën. Opvallend is dat hij een Berlijnse topkok van veganistische restaurants is. Biowinkels hebben zijn producten uit de schappen gehaald. Hildmann krijgt onder meer steun van popzanger Xavier Naidoo. Hij was coach bij The Voice of Germany.
Meer podcasts
Luister naar andere podcasts van Duitslandnieuws
