De Duitse hoogleraar Alex W. Friedrich van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) is al meer dan vijftien jaar de drijvende kracht achter diverse grensoverschrijdende projecten op het gebied van antibioticaresistentie. Het begon met ‘MRSA-net’, daarna volgde ‘EurSafety Health-net’ en nu ‘health-i-care’ en ‘EurHealth-1Health’.
Binnen health-i-care zijn dertig consortia gevormd die zich richten op de ontwikkeling van innovatieve producten en technologieën, die de bevolking tegen infecties beschermen en antibioticaresistentie het hoofd bieden. Het INTERREG-project loopt bijna ten einde: op 5 maart 2020 komen alle partners en consortia een laatste keer samen in Groningen om het projecteinde, het vervolg en toekomstige evenementen te bespreken. Tijdens dit evenement zijn ook gasten en andere geïnteresseerden welkom.
Consortia werken aan terugdringen van antibioticaresistentie
Health-i-care is opgezet door het UMCG met bedrijven, kennisinstellingen en ziekenhuizen. Samen werken ze aan beide kanten van de grens aan het terugdringen van antibioticaresistentie. De betrokken consortia uit de buurlanden worden vervolgens weer geholpen door de Duits-Nederlandse Handelskamer (DNHK) bij hun activiteiten over de grens.
De Duits-Nederlandse consortia binnen health-i-care werken op verschillende manieren aan hetzelfde doel. Hierin neemt een bedrijf het voortouw en werkt het nauw samen met instellingen uit beide landen aan het project.
Een voorbeeld is Bananaa Opmerkelijke Communicatie BV (consortium met Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, UMCG en Universiteit van Münster/Universitätsklinikum Münster), dat educatieve films, clips en mediabestanden ter bevordering van kennis en bewustwording ontwikkelt. En Hycult Biotech BV (consortium met RadboudUMC en Universitätsklinikum Münster) maakt een veelgevraagde low-cost-sneltest (EcHECk) ter identificatie van infecties door EHEC en ter bescherming tegen de overdracht van ziekteverwekkers.
Het Duitse Ophardt Hygiene-Technik GmbH + Co. KG (consortium met Universiteit van Münster/Universitätsklinikum Münster en Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis) maakt een veilige dispenser voor desinfectiemiddelen voor de publieke ruimte, zoals scholen en kinderdagverblijven. “Samen met de kinderen van de basisschool oefenen we hoe we onze handen goed kunnen wassen en leggen we het belang van handen wassen uit”, aldus Kirstin Klar van de Universiteit van Münster. Het bedrijf speelt ook in op de wens van regionale overheden door een real-time-identificatie van besmetting van oppervlakken en een online desinfectie netwerk in pleegzorginstellingen te ontwikkelen.
Een ander voorbeeld is het Nederlandse Virtask BV (consortium met Landeszentrum Gesundheit Nordrhein-Westfalen, UMCG en Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis) dat een virtuele assistent-avatar heeft gemaakt. Het draait om de automatisering van op ouderen gerichte informatie, die door een virtuele assistent “Anne” wordt overgedragen.
Wat in Nederland en Duitsland werkt, werkt wereldwijd
Professor Friedrich vertelt waarom hij met zoveel passie met dit thema bezig is. “Je komt in het ziekenhuis om beter te worden. Geen mens snapt het wanneer je er zieker vandaan komt dan toen je naar binnen stapte.” Het is een serieus probleem, zegt hij. “De werking van antibiotica loopt gevaar. Al decennia ontstaan steeds meer antibioticaresistente bacteriën.”
Het is meer dan vanzelfsprekend om grensoverschrijdend te werken. “Het heeft weinig zin om te proberen dit probleem op te lossen in alleen Nederland of Duitsland.” En daarmee bedoelt Friedrich niet enkel de landsgrenzen, maar ook de grenzen tussen sectoren als de gezondheidszorg, de wetenschap maar ook het bedrijfsleven. “Wat we met health-i-care bereiken is goed voor Nederland en Duitsland. Maar wat in onze landen functioneert, kan ook wereldwijd werken. Daarom willen we ook wereldwijd onze kennis en innovaties verspreiden.”
Bekijk de projectfilm over health-i-care:
De Duits-Nederlandse Handelskamer is nauw betrokken bij het project, vertelt directeur Günter Gülker. “We ondersteunen de consortia concreet bij het betreden van de markt, ook aan de andere kant van de grens. We helpen bij het voorbereiden van de marktscans, maar ook bij de zoektocht naar investeerders.” De DNHK ziet ook vooral het maatschappelijke belang van dit project, ook voor de toekomst.
Duitse belangstelling voor pionierswerk professor Friedrich
Het pionierswerk van professor Friedrich in Groningen valt op in Nederland, maar inmiddels ook steeds meer in Duitsland. Alleen al het afgelopen jaar kreeg hij bezoek van Duitse tv-zenders ARD, ZDF, NDR en ProSieben (bekijk de bijdrage). Ook Duitse tijdschriften en kranten weten de weg te vinden naar Noord-Nederland. Allemaal hebben ze één vraag: hoe kan het toch dat Nederlandse ziekenhuizen zoveel minder last hebben van antibioticaresistente bacteriën zoals MRSA?
In een recente bijdrage in de Duitse krant ‘Die Zeit’ laat Friedrich zien hoe groot de verschillen tussen de buurlanden zijn. “Via de snelweg steek je zo de grens over, maar in de medische wereld zijn de grenzen nog duidelijk aanwezig.” Hij toont dat aan met een paar getallen die zeker op het gebied van ziekenhuisinfecties veel uitmaken. “Zo’n 21% van de Duitse bevolking komt minimaal eenmaal per jaar in het ziekenhuis, in Nederland is dat slechts 9%.”
Ook de medische wereld in Duitsland heeft veel waardering voor het opbouwen van de preventienetwerken om de multiresistente ziektekiemen te bestrijden. Daarom kreeg Friedrich afgelopen najaar de ‘Robert Koch Preis für Krankenhaushygiene und Infektionsprävention 2019’ uitgereikt door de Berlijnse Robert-Koch-Stiftung. De jury noemde zijn werk ‘baanbrekend’.
Bij de uitreiking werd professor Friedrich met dit filmpje geëerd:
De internationale aanpak van de professor wordt zeer gewaardeerd, vertelt voorzitter Jörg Hacker van de wetenschappelijke raad van de stichting. “Zijn werk draagt op een beslissende manier bij aan het minimaliseren van ziekenhuisinfecties en de implementatie van nieuwe preventieconcepten.” De prijs van 50.000 euro werd uitgereikt in het historische ziekenhuismuseum van het universitaire ziekenhuis Charité in Berlijn.
