Per 2050 moeten Nederlandse huishoudens het stellen zonder gas. Dat lijkt nog ver weg, maar mensen met ervaring in de bouwsector weten hoe snel deze datum dichterbij komt. De Nederlandse ambitie is groot, en daarom is het bijzonder nuttig om kennis en ervaring in te winnen in Duitsland, waar verreweg de meeste huizen zonder gasaansluiting worden gebouwd, vertelt Anouk Iuzzolino van de Duits-Nederlandse Handelskamer. Het is een van de redenen om de Building Heat Solutions² op 18 juni in Utrecht te organiseren. “Hier ontmoeten Nederlandse en Duitse experts elkaar.”
Het is niet zo dat de Nederlandse bouwsector geen ervaring heeft met andere verwarmingsbronnen dan gas, zegt Iuzzolino. “Maar de opgave is zo groot, dat er wel een capaciteitsprobleem kan ontstaan.” Daarom is het zaak om nu al de Duitse bouwsector erbij te betrekken. “Duitsers bouwen bijna alleen maar ‘all electric’, dat komt goed van pas bij onze uitdaging.” Tijdens de Building Heat Solutions staat daarom de vraag centraal hoe gebouwen kunnen worden verwarmd zonder fossiele brandstoffen.
Nederland heeft Duitsland nodig bij het afstappen van gas
Met name woningbouwcorporaties, gemeenten en projectontwikkelaars staan voor een grote omslag. “Zij zijn erg benieuwd naar manieren hoe je de kosten voor deze transitie in bedwang kunt houden.” De voorbeelden uit Duitsland zullen voor een groot deel toepasbaar zijn in Nederland, verwacht Iuzzolino. “Natuurlijk is de Duitse Bauordnung niet overal gelijk aan de Nederlandse regels, maar dat draait meestal om details.”
Duitse experts presenteren in Utrecht hun innovaties over hoe zij bijvoorbeeld warmte uit de riolering doorzetten naar woningen, of hoe verwarmingsfolie als behang aan de muur wordt gehangen. “Er zijn hele mooie en diverse oplossingen, zeker interessant om toe te passen in nieuwbouwwijken of woonprojecten.”
Ook interessant voor het Nederlandse publiek is hoe deze projecten worden gefinancierd. “De ideeën kunnen nog zo mooi zijn, uiteindelijk moet het wel uit kunnen.”
Ervaring in ecologisch bouwen
Een van de experts is de architect Johannes Hegger van HHS Planer + Architekten uit Kassel. Sinds de jaren tachtig concentreert zijn bureau zich op ecologisch bouwen met een focus op duurzame bouwmaterialen en het gebruik van hernieuwbare energie. “We werken met een focus op deze onderwerpen, stedenbouwkundige planning, openbare en culturele gebouwen, kantoorgebouwen en wooncomplexen.”
De oliecrisis was voor de drie oprichters aanleiding om zich af te vragen of de bouwsector op de goede weg was. “Sindsdien hebben we onze klanten overtuigd van ecologisch bouwen en bieden we onder andere ruimte voor experimenten in onderzoeksprojecten. Wetende dat bepaalde dingen kunnen mislukken”.
Warmtepompen een goede oplossing
Hij beschrijft het besluit van de Nederlandse regering om volledig af te stappen van gas als zeer moedig. “Zeer goed nieuws. Juist door zo’n scherp doel te stellen, kan er meer worden bereikt.” De architect ziet de warmtepomp als een belangrijk instrument voor de Nederlandse ambities. “Inmiddels is meer dan 40% van de nieuwe woningen in Duitsland uitgerust met een warmtepomp, vaak in combinatie met zonnepanelen. Dit aandeel is nog hoger bij bijzonder energie efficiënte gebouwen.”
Deze toepassing is ook in Nederland goed mogelijk, de omstandigheden zijn niet heel anders, zegt hij. “De warmtepomp speelt ook een belangrijke rol bij de vervanging van bestaande warmteproductiesystemen. In de komende 20 jaar zal het aantal warmtepompen in Duitsland met een factor 8 tot 18 toenemen.”
De warmtepomptechnologie is al tientallen jaren beproefd en kan van groot nut zijn voor afstappen van aardgas, zegt hij. “De pompen zijn in serie gebouwd, dus je hoeft niet bang te zijn dat ze niet werken. Voor elk project moet echter de juiste warmtebron (zoals lucht, aardwarmte, afvalwarmte) worden gekozen en in de toepassing worden gecombineerd met zonne-energie- en elektriciteitsopslagsystemen. De combinatie van meerdere gebouwen tot een elektriciteitsnet verhoogt ook de efficiëntie van het totale systeem aanzienlijk, meestal met lagere investeringskosten.”
CO2-uitstoot verminderen in de woningbouw
Tijdens Building Heat Solutions² toont hij een aantal projecten vanuit zijn kantoor. “Dit zijn allemaal “all electric” oplossingen, met een combinatie van zonnepanelen en warmtepompen. In sommige gevallen wordt restwarmte uit de openbare riolering als warmtebron gebruikt. Ook worden in onze projecten steeds vaker elektriciteitsopslagunits in combinatie met oplaadpunten voor elektrische auto’s gebruikt.” Een voorbeeld hiervan is een nieuwbouwproject in Frankfurt met 74 appartementen. “De balans is zelfvoorzienend. Of een bedrijfsparkeerplaats met momenteel 100 oplaadpunten en de mogelijkheid om uit te breiden naar 600.”
Hegger bespreekt graag nieuwe en toekomstige trends met het publiek in Utrecht. “Hoe verminderen we de CO2-uitstoot in de bouwsector en hoe zorgen we ervoor dat de projecten economisch rendabel zijn voor onze klanten? En hoe kunnen we het gebruik van bouwmaterialen efficiënter en duurzamer maken? Je moet rekening houden met de volledige levenscyclus van een gebouw om de kosten, de energie- en materiaalstromen, de impact ervan op het milieu en de economische efficiëntie te kunnen beoordelen.”
Aanmelden voor Building Heat Solutions²
Er is ook ruimte voor Nederlandse innovaties, zoals de Dutch Windwheel in Rotterdam. Duzan Doepel, van Doepelstrijkers vertelt over het bouwen van een duurzaam icoon en gaat in op de technische oplossingen. Yvonne van der Hulst zal haar reeds bewezen visie op wijken met energieplus huizen toelichten.
Meer informatie en aanmelden voor de Building Heat Solutions²
