Op de websites van verschillende Duitse nieuwsmedia vind je sinds een aantal weken de oproep om mee te doen aan ‘Deutschland spricht‘, een actie om mensen met verschillende meningen over actuele thema’s met elkaar in gesprek te laten komen. Door een paar vragen met ja of nee te beantwoorden komen mensen in het systeem en worden daar gekoppeld aan mensen die de vragen anders hebben beantwoord.
De vragen gaan over de opname van gevluchte mensen, grenscontroles, het #metoo debat, moslims, Trump, milieu en consumptie. Op een zondag in september gaan dan twee mensen met erg verschillende meningen over deze thema’s met elkaar in gesprek.
‘Linkse propaganda’
De mediahuizen achter dit initiatief, met als beschermheer bondspresident Frank-Walter Steinmeier, behoren veelal tot de wat de AfD (en waarschijnlijk ook Geert Wilders) ‘linkse propaganda’ zou noemen. Het grote mediahuis Axel Springer, de uitgever van de meest gelezen krant Bild, doet niet mee.
Het initiatief vond vorig jaar voor het eerst plaats, en toen was er een duidelijk overschot aan deelnemers die vooral links-sociale overtuigingen hebben. Ook andere initiatieven in Duitsland zoals ‘Bus der Begegnungen‘ en ‘Kleiner 5‘ doen er alles aan om het gesprek aan te gaan met andersdenkende mensen. De verschillende initiatieven zijn ontstaan in 2017 rondom de komst van de AfD in de Bondsdag.
Hoe creëer je begrip voor elkaar?
Het doel van deze initiatieven is om meer begrip voor andersdenkende mensen te creëren. Bij ‘Kleiner 5‘ was het doel iets specifieker: de AfD onder de kiesdrempel van 5% voor de Duitse Bondsdag te laten komen (dat is met 12,6% voor de AfD bij lange na niet gelukt).
Wat wordt er met praten over deze thema’s bereikt? Als we kijken naar discussies op de Duitse televisie maar ook in de eigen omgeving zien we dat daar vaak weinig wederzijds begrip mee wordt opgewekt. Daar waar mensen andere mensen proberen te overtuigen, klinken vooral de verwijten over en weer steeds luider. De loopgraven worden alleen maar dieper. Zo voelen mensen met een bepaalde mening zich in de hoek gedrukt en raken nog meer van hun eigen gelijk overtuigd. De kans is dus groot dat je met deze initiatieven beide kampen juist verder uiteen drijft.
Confrontatie versus gemeenschappelijke noemer
In een democratie is het nodig dat iedereen zijn of haar eigen mening kan uiten, zo lang deze niet in gaat tegen de wet. Maar als je probeert wederzijds begrip te creëren is het belangrijk om naar een gemeenschappelijke noemer te zoeken en de spanning af te bouwen en niet de confrontatie aan gaan.
Dit kan bijvoorbeeld door muziek (cultuur) sport en humor in verenigingen en jeugdclubs. In Berlijn zijn er talloze Jugendfreizeiteinrichtungen waar de jeugd uit de buurt samen komt om muziek te maken en te sporten, bijvoorbeeld in Anna Landsberger in de Oost-Berlijnse wijk Marzahn.
Meer ondersteuning voor deze inrichtingen, die vaak niet te veel te besteden hebben, zou een stap in de goede richting zijn. Verder is net als in Nederland het budget van de Duitse regering voor cultuur dit jaar weer omhoog gegaan, de Duitse Staatsministerin Monika Grütters (CDU) hoopt hiermee ook expliciet de maatschappelijke cohesie te verhogen.
