De sociale ongelijkheid in Duitsland, vooral het verschil tussen arm en rijk, is in vergelijking met Nederland en veel andere west Europese landen, al jaren relatief hoog.
Een recente studie van het WZB (Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung) toont verder aan dat de kloof tussen arm en rijk (en jong en oud) niet alleen op papier groot is, maar ook geografisch en zo leven deze groepen langs elkaar heen.
Kloof tussen arm en rijk slecht voor de economie
Wat zijn de gevolgen van deze kloof en welke mate van ongelijkheid is eigenlijk acceptabel? Economen zijn het oneens of ongelijkheid slecht is voor de economie. Zo is één argument: mensen werken harder als ze hun situatie willen verbeteren, meer gelijkheid zorgt niet voor deze stimulans.
Afgezien van het morele aspect (is deze ongelijkheid terecht?) laten recente studies zien dat deze kloof op lange termijn een slechte invloed kan hebben op de economie. Zo laten ze een correlatie zien tussen afkomst, armoede, opleidingsniveau en economische ontwikkeling. Als het opleidingsniveau van een grote groep mensen te laag blijft, kan dit tot een tekort aan geschoolde mensen leiden. Een lage koopkracht en weinig sparen, hebben verdere negatieve gevolgen.
Ongelijkheid polariseert de maatschappij
Het probleem in Duitsland is dat de groep mensen die laag opgeleid zijn en een gering inkomen hebben, over de jaren niet kleiner is geworden. Het is moeilijk om uit deze groep op te stijgen. In hoeverre hebben deze mensen in de maatschappij dezelfde kansen? In vergelijking met Nederland is de kans voor kinderen met laag opgeleide ouders om zelf een hogere opleiding te genieten veel kleiner.
De ‘gevoelde’ ongelijkheid is vaak aanzienlijk groter dan de daadwerkelijke ongelijkheid. En dat heeft in Duitsland invloed op de maatschappij en de democratie. Zo is sociale ongelijkheid het belangrijkste thema na vluchtelingen voor de rechts-populistische AfD, die als derde grootste partij in de Bondsdag zit.
Deze partij polariseert de samenleving en is volgens veel mensen een bedreiging voor de democratie. Zo ligt bijvoorbeeld hun focus op het verbeteren van de economie op korte termijn en daarmee beïnvloeden ze andere partijen sterk. Dat klinkt wellicht goed, maar leidt dit op de lange termijn ook tot economische en sociale groei in onze geglobaliseerde wereld?
Sociale ongelijkheid op de politieke agenda
Het thema sociale ongelijkheid en ongerechtigheid en de gevolgen daarvan staan in Duitsland steeds hoger op de politieke agenda en vormen een belangrijk thema in de media. Het invoeren van bijvoorbeeld het minimumloon en lastenverlichting voor lage inkomens zijn de eerste stappen om iets tegen te werken.
Maar zo lang mensen niet dezelfde kansen krijgen en langs elkaar heen leven wordt het moeilijk om dit structurele probleem aan te pakken.
