De Robert Bosch Stiftung, de BMW Stiftung, de Bertelsmann Stiftung: het zijn allemaal stichtingen van grote Duitse bedrijven, die het algemeen belang en sociale projecten zichtbaar ondersteunen. De stichting is vaak grootaandeelhouder in het desbetreffende bedrijf, met miljarden aan kapitaal en miljoenen om jaarlijks te besteden.
Anders dan in Nederland – waar de grote stichtingen liever niet te koop lopen met hun vermogen en de doelen die zij ondersteunen – spelen de stichtingen in Duitsland een grote rol in publieke debatten en als geldgever aan projecten die het algemeen belang dienen.
Zo hebben de studies van de Bertelsmann Stichting een directe invloed op politieke debatten, bijvoorbeeld die over de invoering van TTIP (vrijhandelsverdrag met Amerika) en geeft de Robert Bosch Stiftung dit jaar meer dan 100 miljoen euro uit aan verschillende projecten op het gebied van onderwijs, gezondheid, internationale betrekkingen en wetenschap.
Kritiek op machtige stichtingen
De vraag waarom deze stichtingen dit doen, wordt door hen zelf beantwoord door de wens (vaak van de stichter zelf) de bedrijven in de familie te houden en de wens iets goeds voor de maatschappij te doen. De hoog geïnstitutionaliseerde en gereguleerde Duitse overheid kan niet altijd snel en flexibel op de behoeftes in de maatschappij reageren en hier spelen stichtingen en hun geld in Duitsland inderdaad een belangrijke rol.
Maar er is ook kritiek op de invloed, respectievelijk de macht van deze stichtingen. Zo ziet de Duitse organisatie Lobby Control, dat het werk en het geld van de stichtingen vaak uit eigen belang wordt gedaan en besteed. Als voorbeeld noemen zij de stichtingen van Siemens en Telekom. Beiden ondersteunen onderwijs op het gebied van de MINT-vakken (wiskunde, informatica, natuurkunde en techniek), maar lijken dit vooral te doen om ervoor te zorgen dat zij op lange termijn nog werknemers kunnen krijgen. Maar druist dit werkelijk in tegen het maatschappelijk belang?
Te weinig transparant
Terechte kritiek is er ook op de transparantie van de stichtingen. Net zoals in Nederland hebben zij in Duitsland bepaalde belastingvoordelen.
Tegelijkertijd zijn ze niet verplicht om hun jaarverslag openbaar te maken. Hoewel het jaarverslag wel door de desbetreffende instanties gecontroleerd, zou meer openheid goed zijn voor het imago van de stichtingen en hun daadwerkelijke impact.
Reageren?
Mail de redactie:
- redactie@duitslandnieuws.nl
