Nu worden witte asperges nog met de hand geoogst. Zwaar werk dat tot nu toe door seizoensarbeiders wordt gedaan. Maar doordat de economie aantrekt in Centraal- en Oost-Europa zijn deze mensen steeds moeilijker om te vinden. Bovendien zorgt mensenwerk ervoor dat de oogst niet altijd optimaal gebeurt. Cerescon uit Heeze heeft daarom als eerste ter wereld een aspergeoogstmachine ontwikkeld.
De machine moet aspergetelers de moeizame zoektocht naar arbeidskrachten besparen en tegelijk de oogst verbeteren, belooft algemeen directeur Thérèse van Vinken van de hightech-startup dat tegelijk een familiebedrijf is. Ze vertelt dat er steeds meer interesse komt vanuit Duitsland voor de Brabantse uitvinding.
De nood is hoog in Duitsland
Een veelbelovende uitvinding, op welk moment komt Duitsland in beeld?
Al heel snel. Het eerste patent stamt uit januari 2014. We bedachten daarop de strategie om een gebruikersgroep op te zetten om verschillende redenen. Samen met deze gebruikers doen we de eerste ervaringen op waarmee we de machine kunnen verbeteren. Tegelijk worden zij ook onze ambassadeurs, dus wilden we in deze groep ook Duitsers. Want dat is het grootste aspergeland in Europa.
Hoe gaat dat met die groep?
De opbouw hiervan is in 2015 begonnen. En eigenlijk was het helemaal niet moeilijk om geïnteresseerden te vinden, want de nood bij aspergetelers is behoorlijk hoog. Het is tegenwoordig zó moeilijk om nog voldoende seizoensarbeiders te vinden, dat we overal hoorden: op deze machine zaten we echt te wachten. We hebben naar innovatieve telers gezocht, die ons kunnen helpen de kinderziektes eruit te halen.
Is die nood in Duitsland net zo hoog?
Ja, zeker nu hier sinds een aantal jaar ook een minimumloon geldt, zijn de kosten gestegen. Tot zo’n dertig jaar geleden deed de schooljeugd dit werk, later kwamen Oost-Europeanen. Maar inmiddels willen bijvoorbeeld de Polen het werk ook niet meer doen. Dat snap ik goed, want het werk is behoorlijk zwaar en niet leuk. Het probleem is zo groot dat diverse Duitse telers serieus overwegen hun bedrijf naar Oost-Europa te gaan verplaatsen. Maar dat is uitstel van executie, want hoe lang duurt het voordat de lonen daar stijgen?
Veel interesse in aspergeoogstmachine Cerescon
De aspergeoogstmachine zou dan een serieus alternatief kunnen zijn?
Zeker, omdat we de loonkosten kunnen terugbrengen naar 40 tot 45 cent per kilo, in Nederland is dat nu 80 tot 90 cent. Dus dat is een halvering. De grote technologische doorbraak is de ondergrondse detectie. Hiermee worden asperges geoogst vóórdat ze hun kopje boven het zandbed uitsteken dus vóórdat ze kunnen verkleuren en de koppen zich openen. Door deze ondergrondse detectie kun je ook de oogstfrequentie verlagen en daarmee de machine capaciteit vergroten. Pogingen uit het verleden werkte altijd met vision systemen. Dan zie je de asperge per definitie te laat. Na het oogsten wordt ook de homogeniteit van het zandbed hersteld zodat volgende asperges niet kromgroeien. Machinaal oogsten levert dus meer en betere kwaliteit asperges op.
Cerescon test 1-rijig prototype in seizoen 2017, inmiddels is er ook een variant voor drie rijen.
Waarom is dat belangrijk?
Rondom Berlijn heb je enorme velden waar landbouwplastic op ligt, om de temperatuur beter te regelen en om violetverkleuring af te remmen zodat ze maar 1x/dag hoeven te oogsten. Dat is misschien beter voor de asperges, maar de telers krijgen er ook kritiek op. Milieuorganisaties maken bezwaar dat de vogels zo geen wormpjes kunnen vinden en voor de toeristen is het niet leuk om tussen velden vol plastic door te fietsen. Met de machine en ondergrondse detectie kan een teler besluiten dat hij zonder plastic teelt terwijl hij wel goede kwaliteit asperges kan leveren.
Hoe overtuig je de eerste Duitser?
Als je zomaar opbelt, dan ligt al snel de hoorn weer op de haak. Je hebt een introductie nodig. Gelukkig is het wereldje vrij klein, dus men kent elkaar wel en is altijd nieuwsgierig naar hoe de ander het aanpakt. Zo belde ik een bedrijf in München, die zo’n 800 hectare asperges hebben. De eerste reactie was: daar geloof ik niet in. Maar zijn neef, die de vestiging bij Berlijn onder zijn hoede heeft, raakte door ons filmpje wel geïnteresseerd.
En een beursbezoek?
We zijn afgelopen november voor het eerst naar een beurs gegaan. In Karlsruhe heb je de EXPO SE, Spargel und Erdbeere. Veel van deze telers doen zowel asperges als aardbeien omdat die seizoenen mooi op elkaar aansluiten. Daar was de interesse groot, we gingen naar huis met een lijst van 80 geïnteresseerden die allemaal wel een demo willen hebben.
Duitse telers wachten af
Zijn Duitse telers anders dan Nederlanders?
Gek genoeg viel mij het grootste verschil op tussen Fransen en Duitsers. Bij Fransen is de nood nog hoger, omdat je daar seizoenswerkers niet in stacaravans mag onderbrengen. Ik ken een teler die een heel hotel heeft opgekocht, maar hoe lang houd je dat vol? De Fransen bleken veel meer techminded dan de Duitsers, dat had ik niet verwacht omdat Duitsland echt een machinebouwland is. Alle sorteermachines in de aspergeteelt zijn Duits. Onze eerste Franse koper had de machine een half uur kwartier de machine aan het werk gezien en daarna direct eentje besteld. Dat maak je in Duitsland echt niet mee, al geloof ik dat daar uiteindelijk wel onze grootste markt is.
Hoe zorg je dat je verder kunt groeien in Duitsland?
De mensen uit de usergroep zijn onze ambassadeurs, via die weg krijg je de beste contacten. Dat willen we uitbreiden door demonstraties te komen geven bij diverse telers, waar we heel gericht ook andere telers uitnodigen. Ik word ook steeds vaker gevraagd om op congressen te spreken en ook de internationale media heeft interesse. De Noord-Duitse publieke televisiezender NDR heeft een reportage gemaakt, die bestrijken een gebied van 40 miljoen mensen. En ook de BBC kwam langs voor een reportage over innovatie in de landbouw.
NDR over asperges (Nederlandse inbreng vanaf 22 minuten)
https://www.youtube.com/watch?v=NftWSQ0TgAM
Arme grond, groot afzetgebied
Duitsland kent echte aspergeregio’s, welke contacten moet je daar hebben?
Beelitz bij Berlijn, Nedersaksen, de kleigronden bij München, de regio bij Karlsruhe en net over de grens bij Venlo. Weet je trouwens waarom juist rondom Berlijn zoveel asperges zijn?
Nee, vertel!
In DDR-tijden had je daar natuurlijk enorme boerderijen, het is er arme zandgrond en rond de Wende moest veel opnieuw worden opgezet. Asperges doen het goed op arme zandgrond, maar je moet het wel vers eten. Dus heb je in de buurt een groot afzetgebied nodig. Dat heeft Beelitz met een miljoenenstad als Berlijn.
Aan welke plannen werkt Cerescon nu?
Behalve een aantal voor de hand liggende verbeteringen en ontwikkelingen zoals minitunnel handling, een zelfrijdende variant en ga zo maar door, willen we een serieuze speler worden op het gebied van selectief oogsten. Alle selectieve oogst (denk aan paprika’s, komkommers, tomaten, champignons, aardbeien, blauwe bessen, meloenen etc.) worden nog handmatig geoogst. Wij willen nog veel meer selectieve oogstoplossingen aanbieden. Het staat ook in ons logo: ‘Harvesting innovation‘.
