Het begint al met de verkiezingsposters die overal hangen. Zouden de teams die de campagne van de partijen draaien wel hebben gecheckt hoe snel hun achterban kan lezen?
Als ik tegen 80 kilometer per uur Frankfurt binnenrijd, staan er naast de weg verkiezingsposters met zinnen als:
- ‘Voor een Duitsland waarin we goed en graag leven‘ (foto kanselier Angela Merkel, CDU)
- ‘Onze gezinspolitiek is net zo stimulerend en luid‘ (SPD met foto schreeuwende kinderen)
- ‘De veiligheid moet beter georganiseerd zijn dan het misdrijf‘ (FDP, Christian Lindner)
Soms staan er ook zinnen met meerdere bijzinnen, waardoor het mij verschillende ritten kost om de tekst te begrijpen.
Alleen de AfD heeft een duidelijke – niet direct politiek beïnvloedbare – boodschap:
- ‘Nieuwe Duitsers maken we zelf‘ (foto zwangere buik)
Als kiezer wil ik duidelijke boodschappen, maar geen teksten waarbij ik midden op de weg moet stilstaan omdat ik het niet meteen begrijp.
SPD laat in campagne kansen liggen
Nu zijn ook in andere landen verkiezingsposters niet altijd een voorbeeld van diepgang en effectieve communicatie. Maar de ervaren tv-seriejunkie weet dat je als verliezend politicus met een goed optreden op televisie weer in de gunst van de kiezer kunt komen.
Helaas hebben vooral de strategen van de SPD dat de afgelopen weken verzaakt. Martin Schulz liet de kans liggen om Angela Merkel tijdens het enige tv-debat in het nauw te drijven. De bedoeling was duidelijk: aan de ene kant Schulz, zich profilerend als een man die aanpakt, en aan de andere kant een zoekende, aarzelende kanselier zonder visie.
Schulz krijgt geen vat op Merkel
Het liep alleen anders. Elke Amerikaanse spindoctor zou Schulz geadviseerd hebben om Merkel met donderend retorisch geweld te overbluffen, om met duidelijke beloftes en standpunten te scoren, om een echt alternatief te tonen.
Maar het lukte niet. Helemaal niet. Schulz kwam bij herhaling slecht uit zijn woorden, zei een gedicht op dat niemand begreep en zorgde voor een anticlimax bij zijn 60 seconden aan het slot. Dat hij anders kan, heeft hij in het Europees Parlement bewezen. Maar dit tv-duel was óf te veel, óf te weinig voorbereid. Merkel hoefde alleen maar te doen wat ze het best kan: ‘Merkel zijn’.
Dat tijdens het hele debat geen woord werd gezegd over Europa, digitalisering, onderwijs, de euro of investeringen – zeg maar de toekomst – deed er voor de meeste Duitsers niet toe. ‘Merkel, de eeuwige’, rolde als winnaar uit het debat.
Dat Merkel haar succesformule niet verandert, ligt voor de hand. Maar wil ooit iemand van haar winnen, dan is het de hoogste tijd om hele campagneteams wekenlang op te sluiten en ze te verplichten naar mijn dvd’s te kijken.
Carsten Brzeski, hoofdeconoom ING-DiBa Frankfurt
Deze column verscheen in de Vlaamse krant De Tijd.
- Eerdere columns van Carsten Brzeski
