Duitslandnieuws organiseert samen met Berlijn op Maat komende oktober de Excursiereis Bondsdagverkiezingen 2017. In de aanloop naar de verkiezingen tonen stadsgidsen Jeroen Kuiper en Tom Bergrath alvast de locaties in Berlijn die een cruciale rol spelen. Deze week draait het om de herinneringscultuur.
In de omgang met en het herdenken van het extreme verleden heeft de Duitse taal unieke, krachtige woorden ontwikkeld. Een echte herinneringscultuur. Probeer deze maar eens in het Nederlands te zeggen: ‘Vergangenheitsbewältigung‘ of ‘Geschichtsaufarbeitung‘.
Begrippen als Denkmal, Mahnmal, Gedenkstätte, Mahnort, Gedenkort en Informationsort brengen de diepe gelaagdheid van de Duitse Erinnerungskultur (herinneringscultuur) tot uitdrukking.
Een indrukwekkend Gedenkort (herdenkingsplaats) bevindt zich aan de Tiergartenstraße, huisnummer 4. In de nazi-tijd stond hier een villa, van waaruit het regime de zogenaamde Aktion T4 organiseerde: de ‘euthanasie’-moorden op tienduizenden gehandicapten, mensen met psychische problemen en gedwongen sterilisatie van honderdduizenden patiënten.
Sinds 2014 herinnert een weinig bezochte, maar zeer indringende openluchttentoonstelling aan die gruwelijke geschiedenis.
Locatie 5: T4-Monument in Tiergarten
Tekst loopt hieronder verder:
Herinneringscultuur: confrontatie met het verleden
De confrontatie met het eigen verleden keert steeds terug in het publieke debat. In de jaren ’60 brak een jonge, kritische generatie de heersende zwijgcultuur open. De schuldvraag over de nazi-barbarij gaf in de jaren ’80 en ’90 brandstof aan de Historiker- en Historikerinnenstreit, intellectuele debatten over de duiding van het Derde Rijk en het daderschap. Na het vallen van de Berlijnse Muur reet de discussie rondom het Holocaustmonument het onverwerkte verleden opnieuw open.
De Duitse herinneringscultuur evolueert met generatiewisselingen; jonge Duitsers hebben andere perspectieven op de geschiedenis en niet zelden ook een positiever beeld van het eigen land.
Maar ook in 2017 lokken heftige uitspraken over herdenken dito reacties op. Dat ondervond AfD-politicus Björn Höcke nadat hij het Holocaustmonument een ‘monument van schande had genoemd’. Hij noemde de aandacht voor de Jodenvervolging buitensporig en niet meer van deze tijd. Opvallend is dat de uiterst rechtse partij sindsdien niet meer is geklommen in de peilingen.
http://www.duitslandnieuws.nl/blog/nieuwsfeed/is-bjorn-hocke-afd-politicus-shockeert-duitsland-speech/
Excursiereis Bondsdagverkiezingen 2017
Na decennia Geschichtspolitik staren Duitsers zich niet meer blind op de nazi-tijd, wat niet altijd doordringt in het buitenland. Duitse geschiedenis is veel meer dan alleen Hitler (en Duitse politiek veel meer dan alleen Merkel).
Ga in gesprek hierover én ontdek die nuance ook in de diverse monumenten in Berlijn tijdens onze Excursiereis in oktober. Dat levert zeker stof tot nadenken over onze eigen herinneringscultuur in Nederland en België.
Voor het programma, meer informatie en aanmelden, klik op:
Bekijk de eerdere afleveringen met Jeroen Kuiper en Tom Bergrath
