De Internationale Hanzedagen in Kampen zijn begonnen en dus werpt de Overijsselse commissaris van de Koning Ank Bijleveld-Schouten een blik op de kaart van de oude Hanzesteden. “Dan zie je hoe mooi onze provincie in het midden van dat historische netwerk ligt. Dat willen we natuurlijk ook vieren met de festiviteiten in Kampen en het congres met als thema ‘water verbindt’.
Bijleveld verheugt zich al op de vlootschouw met oude Koggeschepen, maar wil met de komst van met name veel Duitse gasten ook het Hanze-verbond op een moderne manier nieuw leven inblazen. “We willen de oude uitgangspunten weer laten doorklinken in onze samenwerken. Vroeger trok men er met een schip op uit, daar is lef voor nodig. Dat kunnen we nu ook wel gebruiken.”
‘Grensontkennend werken’
Op de Nederlands-Duitse grens ligt een aantal hoofdpijndossiers, waarbij de oplossing op zich laat wachten omdat de diverse instanties in beide landen elkaar niet goed weten te vinden. “Om daar beweging in te krijgen heb je meer van die lef van vroeger nodig”, vertelt de commissaris. “Ik noem dat graag ‘grensontkennend werken’.”
Er liggen veel thema’s die al lang op een oplossing wachten. “Overleg rond verkeersverbindingen, de erkenning van diploma’s voor grenswerkers, het stimuleren van taalonderwijs om elkaar beter te begrijpen, fiscale verschillen. En we wanneer we samen zouden optrekken in Europa kunnen we veel meer voor elkaar krijgen.”
Relaties opbouwen met Duitsland
Een van de stappen die de provincie vorig jaar heeft gezet is het aanstellen van een vertegenwoordiger in Düsseldorf. “In Duitsland krijg pas dingen voor elkaar als je relaties hebt opgebouwd, je moet mensen kennen. Toen ik bij de afgelopen nieuwjaarsreceptie in Noordrijn-Westfalen was, merkte ik het verschil. Diverse waardevolle contacten wilden ons graag ontmoeten. Het viel ook consul-generaal Ton Lansink op dat we iets moois opbouwen.”
Elkaar kennen helpt ook als het gaat om thema’s waar Overijssel en Noordrijn-Westfalen het niet met elkaar eens zijn, vertelt Bijleveld. “Denk aan het debat rond Airport Twente waar de stad Münster dwarsligt. Zodra er discussie ontstaat kan je dat veel sneller bespreekbaar maken wanneer er al goede contacten liggen.”
Andersom geldt dat ook wanneer Twentse waterschappen met grensoverschrijdende kwesties zitten. In Duitsland bestaat er geen vergelijkbaar bestuursorgaan, zegt de commissaris. “Op dit soort praktische bestuurlijke problemen stuiten we telkens weer.” En dan grenst Overijssel zowel aan Noordrijn-Westfalen als aan Nedersaksen. “In beide deelstaten hebben ze weer andere bestuurlijke structuren. Lastig, maar om hiermee om te gaan moet je dus elkaar kennen.”
Grens is geen excuus
Op veel beleidsterreinen is de grens dus een lastige hindernis, maar dat mag niet als excuus gebruikt worden, vindt Bijleveld. “Dat oude Hanze-verbond toont aan dat je gewoon moet handelen. Toen trokken ze er ook op uit.” De commissaris noemt als voorbeeld de diplomakwestie. “Niet afwachten totdat het officieel geregeld is, maar gewoon iemand van over de grens aannemen en daarna de papieren in orde maken. Zo moeten we ook de Hanze-banden uitbreiden. Gewoon stug doorgaan.”
‘Samen met Nedersaksen krijgen we meer voor elkaar in Brussel’
De Overijsselse gedeputeerde Annemieke Traag (Energie, Milieu en Europa) verheugt zich op de Hanzedagen in Kampen. “Een groot evenement, met de prachtige schepen. Maar ik kijk vooral uit naar het netwerken. Voor bedrijven onderling, en voor ons als bestuurders hoop ik ook veel nieuwe contacten op te doen.”
Dan richt ze zich met name op Duitsland. “We delen een streektaal, economische belangen en we focussen ons als provincie de laatste tijd veel meer op het aanhalen van de banden met de buren.” Wat haar betreft moeten beide landen beter kijken naar waar ze samen kunnen optrekken. “We kennen allebei de traditionele maakindustrie, maar ik zie ook veel kennis en mogelijkheden rond de energietransitie.”
Kennis uitwisselen
Overijssel wil verduurzamen en daarbij graag leren van de Energiewende in Duitsland. “Zij zijn verder als het gaat om waterstof en energie uit zon en wind, en hebben meer ervaring met technische problemen. Verder hebben ze veel kennis over hoe je draagvlak creëert voor windenergie.” Volgens haar is hier de universiteit van Twente een interessante partner. “Duitsers zetten vaak grote ogen op wanneer ze zien hoeveel we durven te experimenteren. En hun kennis komt van pas bij onze pilotprojecten.”
Een ander belangrijk thema voor de gedeputeerde is het beter op elkaar aansluiten van de arbeidsmarkten aan de grens. “Enschede is goed bezig met het begeleiden van langdurig werklozen naar een baan in Duitsland. Aan de andere kant zoeken we ook naar manieren om de kennis en kunde van de vele Duitse studenten voor Nederland te behouden.”
Samen naar de Hannover Messe
Daarnaast zoeken provincies steeds meer de onderlinge samenwerking op om steun uit Brussel te krijgen, vertelt Traag. “Zo hebben we als Overijssel onlangs met Friesland, Groningen en Drenthe en de deelstaat Nedersaksen een intentieverklaring ondertekend dat we nauw gaan samenwerken rond energie. Met geld uit Europese structuurfondsen willen we samen stappen zetten om ons te houden aan het Klimaatakkoord van Parijs.”
Daarop nodigde de Nedersaksische minister van Energie de provincies uit naar de Hannover Messe om daar over nieuwe technieken te praten.
Verbindingen
Dat de provincie extra focust op Duitsland is niet zomaar een beleidsrichting, maar het leeft ook bij veel gewone burgers, merkt de gedeputeerde. “Ik zie dat bij grensoverschrijdende festivals, maar ook bij initiatieven om Duitse taalonderwijs op basisscholen te krijgen. En denk ook aan allerlei mooi projecten in de recreatie zoals wandel- en fietsnetwerken in het grensgebied.”
Tijdens de Hanzedagen staat het thema ‘water verbindt’, centraal. Wat Annemieke Traag betreft een goed metafoor voor de huidige situatie. “Toen zochten de mensen elkaar op over de rivier, nu is het ook onze gezamenlijke opgave om verbindingen open te houden.”
