Kort geleden las ik een interview met Marcel Oosten op Duitslandnieuws.nl over zijn ervaringen bij de Norddeutsche Rundfunk NDR in Hamburg, waar hij dankzij het Journalistenstipendium Duitsland-Nederland een aantal maanden aan de slag mocht. Hij constateerde dat het bij de Duitse radio niet zo gemakkelijk is om bij collega’s nieuwe ideeën aan de man te brengen.
Ik kan me dat goed voorstellen en ik denk tegelijkertijd dat het andersom ook niet veel anders zou zijn. De structuren van de omroepen in Duitsland en Nederland verschillen namelijk behoorlijk.
Meer ruimte voor inhoud in Duitsland
Duitsland heeft nooit een verzuiling gekend zoals in Nederland met bijzondere omroepen voor diverse geloofsrichtingen. De adviesorganen van de publieke omroep zijn samengesteld uit diverse maatschappelijke lobbygroepen en, zoals de NDR, bestaan er regiokanalen waarin bepaalde deelstaten een belangrijke rol spelen.
De laatste tijd wordt er ook in Nederland vaker op gewezen dat op de Duitse televisie veel meer praatprogramma’s te vinden zijn zoals bij de publieke omroep Anne Will, Hart aber fair, Maischberger, maar ook de Presseclub op zondag. In deze praatprogramma’s wordt veel meer tijd besteed aan inhoud en komen mensen langer aan het woord dan in Nederland gebruikelijk is.
Bij de Nederlandse publieke omroep is eigenlijk alleen Buitenhof en in zeer beperkte mate Pauw of RTL Late Night te vergelijken met de Duitse praatprogramma’s. Ik kan deze verschillen niet anders verklaren dan uit een groot verschil aan luister- en kijkgedrag tussen Duitsland en Nederland. Dit is eigenlijk ook het probleem waarmee Marcel Oosten werd geconfronteerd. In Duitsland is men zeer sterk op de inhoud gericht en alles wat daarvan afleidt wordt als storend ervaren.
Moszcowicz als deskundige bij eigen strafzaak
Op de Duitse televisie zult u ook geen uitgebreide interviews meemaken zoals met Willem Holleeder bij College Tour of een kunstrover zoals onlangs bij Pauw en DWDD. Dit soort figuren wordt een dergelijk podium in Duitsland niet geboden.
Als advocaat heb ik me al vaak geërgerd aan het veelvoudig optreden van strafpleiters bij Pauw of andere programma’s. Herhaaldelijk werd bijvoorbeeld gewezen advocaat Bram Moszkowicz geïnterviewd in zijn functie als strafpleiter van diverse aangeklaagde personen. Tegelijkertijd werd hij vaak als deskundige in dezelfde uitzending aangehaald met de vraag ‘hoe werkt het dan eigenlijk?’, met het gevolg dat hij uitlegde hoe volgens hem de procedure ging lopen. Dat hier een bepaalde vooringenomenheid in het kader van zijn functie van strafpleiter ook een rol zou spelen, kwam in ieder geval bij Jeroen Pauw niet op.
Eenzijdige kijk
In Duitsland zie je strafpleiters tijdens lopende strafzaken niet optreden in talkshows, ook bijna niet wanneer ze geen grote zaak hebben die in het nieuws is. Dit heeft deels te maken met de beroepsregels voor advocaten in Duitsland. Persoonlijk heb ik er altijd moeite mee, omdat de strafpleiter in dergelijke gevallen vaak een zeer eenzijdige kijk op de strafzaak publiekelijk maakt. Dat is niet verwijtbaar en is inherent aan zijn taak, maar het heeft wel degelijk impact op de publieke opinie.
Wanneer je hoor en wederhoor wilt toepassen is dit uiteraard ook problematisch, want het OM kan niet over dergelijke zaken in talkshows zitten. Dit is ook niet hun taak.
Alleen deze voorbeelden maken al duidelijk, zoals Marcel Oosten al heeft ervaren, hoe structureel verschillend radio en televisie in Duitsland en Nederland functioneren.
