Het is een van ’s werelds grootste handelsstromen, die tussen Nederland en Noordrijn-Westfalen. Tegenwoordig lijkt de intensieve relatie met de Duitslands grootste vanzelfsprekend. Toch is er pas relatief laat aandacht voor gekomen voor de bijzondere band, aldus auteur, historicus en directeur van het Zentrum für Niederlande-Studien in Münster Friso Wielenga.
Hechte band
Noordrijn-Westfalen was en is de grootste deelstaat van Duitsland, qua inwoners en de grootte van de economie. De aan Nederland grenzende deelstaat was voor de val van de Muur nog meer het centrum van Duitsland dan nu. “Met Bonn als hoofdstad kwam iedereen naar Noordrijn-Westfalen toe. Nadat die rol aan Berlijn werd overgedragen, hebben ze zich meer naar buiten toe gekeerd en contact met anderen gezocht”, aldus Wielenga.
Het duurde volgens de historicus een tijdje voordat men aan beide zijden besefte dat er zulke hechte banden zijn. Eind jaren ’90, onder de Noordrijn-Westfaalse minister-president Wolfgang Clement, kwam er veel aandacht voor de relatie met Nederland. “Tegenwoordig is de toenadering van Noordrijn-Westfalen naar Nederland groter dan omgekeerd, zeker in mijn vakgebied de wetenschap en het onderwijs.”
Door Nederland geraakt
De directeur van het centrum voor Nederland-Duitsland studies ziet vanuit Münster de interesse voor Nederland toenemen. “Ik merk dat veel mensen Noordrijn-Westfalen erg westwaarts gericht zijn. Ik denk zelfs dat de belangstelling voor Nederland hier groter is dan omgekeerd. Nederlanders zijn toch eerder Angelsaksisch georiënteerd.”
Wielenga treft op de universiteit vaak Duitse eerstejaars studenten aan die al een aardig woordje Nederlands spreken. Op sommige scholen in Noordrijn-Westfalen wordt er namelijk Nederlandse taal gedoceerd. “Veel van onze studenten hebben een emotionele band met Nederland. Ze zijn dan een aantal keer in Nederland geweest en zijn door het land, de mensen en de cultuur geraakt.” Omgekeerd ziet Wielenga ook veel Nederlanders hier in het grensgebied, maar die zijn vaak van de oudere generatie. “Op kerstmarkten hier kun je over de hoofden van de Nederlanders lopen,” zegt de historicus lachend.
De-industrialisering
De grootste deelstaat van het Duitsland maakt de laatste jaren een transformatie door, waarbij de traditionele industrie steeds meer verdwijnt en er koortsachtig gezocht wordt naar nieuwe sctoren. De deelstaat blijft volgens Wielenga even belangrijk voor Nederland. Dat Nederlandse bedrijven en overheden zich toenemend concentreren op bijvoorbeeld Beieren of Baden-Württemberg gaat daarom niet ten koste van, maar is volgens de historicus juist een aanvulling op de al bestaande betrekkingen met Noordrijn-Westfalen.
Ondanks de negatieve berichtgeving over sociale- en integratieproblemen in de deelstaat vindt Wielenga het beeld van Noordrijn-Westfalen als sociale brandhaard onterecht. “Wel zijn er veel mensen ontevreden over de politiek in het algemeen, dus ook hier.” Op 14 mei 2017 zijn er verkiezingen in de deelstaat en naar verwachting zal ook hier de AfD hier flink scoren. In de meest recente peilingen schommelen de rechtspopulisten zo rond de 10% van de stemmen.
Verkiezingen 2017
Nederland zal volgens Wielenga weinig merken van een sterke AfD na de verkiezingen. Het is volgens de historiscus vooral belangrijk welke regering er straks komt. “Een grote AfD kan er toe leiden dat de huidige regering van SPD en Groenen geen meerderheid meer heeft. Dan wordt het ingewikkelder: Ofwel moet dan Die Linke erbij of er komt een Grote Coalitie van SPD en CDU. Ook is de vraag hoe sterk de FDP wordt. Kortom, er zijn verschillende combinaties denkbaar. Wel verwacht ik dat de SPD groter blijft dan de CDU.”
In veel Europese landen zie je dat andere partijen zich oriënteren aan de rechtspopulisten. In Duitsland ziet Wielenga dat vooral bij de Beierse CSU en in mindere mate de CDU. “De AfD heeft zeker invloed op de agenda, maar ik stel vast dat in Duitsland die invloed geringer is dan in andere landen.”
