Dries Faems is hoogleraar Strategie en Innovatie aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Op basis van de Noord Nederlandse Innovatiemonitor, een onderzoeksproject van het Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN) en de RUG concludeerde hij eerder dit jaar dat innovatie in Noord-Nederland vaak uit onverwachte hoek komt.
Te veel focus op sexy verhalen
Innovatie uit onverwachte hoek. Hoe zit dat?
We weten dat er innovatie komt van grote concerns als Philips of kleine hightech startups. Maar we hebben weinig aandacht voor innovatie bij relatief oude mkb-bedrijven. In Friesland, Groningen en Drenthe vind je juist ook hier de innovatie terug.
Waarom verwachten we het niet uit die hoek?
Media, politici, maar ook wij onderzoekers zijn vaak gefocust op de sexy verhalen van die startups en grote concerns. Vaak terecht, want daar gebeuren ook hele spannende dingen. Maar we vergeten daarbij snel dat er ook van alles aan de hand is bij de hele ‘down to earth’ ondernemers. Vaak familiebedrijven die heel stabiel functioneren en toch zichzelf continue heruitvinden.
Kunt u een voorbeeld noemen?
Kuil Banden uit Groningen vind ik een mooi voorbeeld. Zij leveren onder meer banden voor landbouwmachines en hebben zelf een machine uitgevonden waardoor velgen makkelijk en snel kunnen worden aangepast voor andere soorten banden. In het landbouwseizoen moet de boer vaak banden wisselen voor zijn tractor, bijvoorbeeld wanneer het land erg drassig is zijn er bredere banden nodig. Zo’n nieuwe velg bestellen kost snel twee tot drie weken.
Wat kan de machine van Kuil precies?
Het vreest de velg op zo’n manier dat de nieuwe banden er snel om kunnen. Een hele simpele oplossing die de boer veel tijd en kosten bespaart. Het is juist die boerenslimheid die wordt ondergewaardeerd.
Dat is erg?
Ja, want het zijn vaak dit soort bedrijven die in de omgeving voor werkgelegenheid en stabiliteit in de regio zorgen. Het zijn geen spectaculaire innovaties, maar wel ontzettend relevant. Wat dat betreft kunnen we veel leren van de waardering in Duitsland voor de Mittelstand. In Duitsland wordt de Mittelstand altijd de ‘ruggengraat van de samenleving’ genoemd.
Mkb’ers vallen vaak buiten de boot
Waarom is die waardering van belang?
De manier waarop Duitsers omspringen met hun Mittelstand is echt wel interessant voor ons. Nu vallen veel mkb’ers toch buiten de boot, terwijl ze erg veel betekenen voor de regio. Het zijn geen multinationals die verhuizen wanneer arbeid in Azië goedkoper blijkt te zijn. Ze zijn echt genesteld in de regio en hebben dus een grote impact op hun omgeving.
Bijvoorbeeld?
Neem Booking.com. Opgericht in Twente. Toen ze hun eerste succes hadden vertrokken ze naar Amsterdam en wellicht verkassen ze nog wel naar Silicon Valley. Een familiebedrijf doet dat niet snel, dus dat moet je als overheid koesteren. Dus laat die waardering die Duitsers hebben voor de Mittelstand een goede les zijn voor ons.
Hebben we dat te weinig?
Ik denk dat Nederlanders sterk de neiging hebben in te willen spelen op nieuwe ontwikkelingen en daarbij de stabiliteit uit het oog te verliezen. Mkb’ers zijn geen types die snel het podium zoeken.
Zuinige innovators
Noord-Nederland staat niet bekend als de economisch sterkste regio. Wat betekenen deze bedrijven voor het noorden?
Als je puur naar macro-economische factoren kijkt, dan zie je dat Noord-Nederland achterloopt als het gaat om investeringen in Research & Development.
Maar dat is niet zo?
Wij zien dankzij dit onderzoek dat er ook met weinig geld veel innovatie kan plaatsvinden. Dat noemen we ‘zuinige superinnovators’.
Meer dan een gasveld
We moeten dus ons beeld over het noorden bijstellen?
Waar je eerst op basis van die macrocijfers weinig hoopvol gestemd was, kan je nu zeggen dat er wel degelijk iets gebeurt in het noorden. Er is veel meer aan de hand dan ‘een gasveld dat geplunderd wordt’. Die bewustwording kan je ook inzetten als marketing voor de regio.
Wat betekenen uw conclusies voor overheidsbeleid?
We zien dat deze ondernemers weinig subsidie aanvragen voor innovatie. Dan is de vraag; willen ze niet of is de aanvraagprocedure te complex? Onze aanbeveling voor de overheid is om die subsidies bekender en nog toegankelijker te maken. Dan is er veel meer mogelijk.
