Duitsers volgen met grote belangstelling de aanstaande verkiezingen in de Verenigde Staten op 8 november, de spannende tweekamp tussen Hillary Clinton en Donald Trump. De ‘Deutsch-Amerikanische Freundschaft’ is niet alleen een bekende Duitse popgroep, maar kenmerkt ook de economische en politieke betrekkingen tussen de twee landen.
Echter, de goede relatie tussen beide landen vertoont ook altijd scheurtjes.
Amerikaanse hulp
In Duitsland is nog altijd niet vergeten dat pas door de deelname van de VS aan de Tweede Wereldoorlog Adolf Hitler definitief kon worden verslagen. Toen Berlijn kort na de oorlog in 1948 door de Russen via land en water compleet werd afgesneden, waren het ook vooral de Amerikanen die te hulp schoten.
Berlijn lag toen nog middenin de voormalige DDR en de Amerikanen verzorgden meer dan een jaar de beroemde ‘Luftbrücke‘. Een massale militaire operatie waarbij op hoogtepunten elke drie minuten een Amerikaans vrachtvliegtuig landde op onder meer vliegveld Tempelhof met levensmiddelen, brandstof en medicijnen. Dat komt neer op 1.400 vluchten binnen 24 uur. De West-Berlijners noemden de vliegtuigen daarom liefkozend ‘Rosinenbomber‘, rozijnenbommenwerper.
Echter, toen in 1961 de Muur werd gebouwd, bleef het oorverdovend stil aan Amerikaanse zijde. Dat baarde West-Duitsland grote zorgen. Twee jaar later kwam de toenmalige Amerikaanse president John F. Kennedy eindelijk naar de gedeelde stad en hield een fantastische speech die met de beroemde woorden eindigde: “Ich bin ein Berliner”. Een Amerikaanse steunbetuiging die tot euforische reacties in Duitsland leidde. Het kan naast de Luftbrücke als een absoluut hoogtepunt worden gezien in de Duits-Amerikaanse betrekkingen.
America First
Wie dit weet, begrijpt waarom Trumps campagnekreet ‘America First‘ niet bijzonder gewaardeerd wordt in Duitsland. Een kreet die verkeerde verwachtingen wekt, omdat de Amerikaanse buitenlandse politiek altijd al natuurlijk vooral de belangen van de VS diende.
Oorlogen die de VS in Korea of Vietnam voerden, maar ook de bemoeienissen van de CIA in bijvoorbeeld Chili of Argentinië begin jaren ’70, werden in Duitsland door velen afgekeurd. Dit had meerdere redenen, welke niet allemaal algemeen bekend zijn. Amerikaanse vliegtuigen die in Vietnam het chemisch bestrijdingsmiddel Agent Orange sproeiden om systematisch de ontbossing te bereiken, stegen op vanuit Duitsland.
Duitse demonstraties
Het handelen van Amerika tijdens de oorlog in Vietnam leidde onder meer daardoor tot grote demonstraties in Duitsland tegen de Amerikaanse politiek die de Duitse regering voerde. Het bloedbad in het Vietnamese My Lai waar Amerikaanse GI’s in 1968 een heel dorp vooral bestaande uit vrouwen, kinderen en oude mannen uitmoordden, leidde in Duitsland tot zeer heftige reacties en protesten.
Grootste Europese handelspartner
In Duitsland zijn nog altijd bijna 100.000 Amerikaanse soldaten gestationeerd. Er liggen zelfs Amerikaanse kernwapens op Duits grondgebied opgeslagen. Ook het grootste militaire ziekenhuis van de Amerikanen buiten de VS staat in Duitsland. Veel gewonde Amerikaanse soldaten uit oorlogsgebieden worden als eerste hier naartoe vervoerd.
Bovendien is Duitsland voor de VS de grootste Europese handelspartner en staat zij wereldwijd op de 5e plaats, na buurlanden Canada en Mexico en na de industriële grootmachten China en Japan.
Het maakt voor Duitsland dus wel degelijk uit of de nieuwe Amerikaanse president de internationale betrekkingen koestert of er lak aan heeft. Merkel zal met argusogen naar Trump en zijn omgang met Hillary Clinton kijken. Het is overigens niet aannemelijk dat Merkel enigszins begrip kan tonen voor deze manier van politiek bedrijven.
Vaak roepen kandidaten tijdens verkiezingscampagnes dingen die ze nooit kunnen waarmaken. Daarom zal Donald Trump waarschijnlijk later aan veel uitspraken niet willen worden herinnerd. Als hij überhaupt al tot president zou worden gekozen.
Duitsland moet eigen koers varen
Maar wat er ook gebeurt, Duitsland moet zijn eigen koers varen. Dan zal het niet al te veel uitmaken of Clinton of Trump de verkiezingen in de VS gaat winnen. Het blijft natuurlijk maar afwachten of de VS inderdaad de telefoontjes van Duitse politici niet meer zullen afluisteren zoals zij dat begin 2002 deden bij bondskanselier Gerhard Schröder en later bij Angela Merkel.
Toen Schröder in 2003 weigerde aan de oorlog in Irak mee te doen, had hij daarvoor brede steun van de Duitse bevolking. De Irak-oorlog kan je net zo goed onder het motto ‘America First‘ scharen. Toen werd ervoor gewaarschuwd dat de hele regio ontwricht zou kunnen worden. Dat is helaas waar gebleken, met alle gevolgen van dien.
Koers verandert nauwelijks
Ik geloof daarom ook niet echt dat met een president als Trump zeer veel zal veranderen wat betreft de buitenlandse politiek. Het leidt waarschijnlijk wel tot een verdere verruwing van de politiek, aangezien Trump als winnaar zijn huidige uitermate onfatsoenlijke campagne als succes zal ervaren.
Alleen omdat het ook zal bijdragen tot een overwinningsroes bij populisten, hoop ik dat Clinton wint.
