Met geromantiseerde koppen werd verslag gedaan van de situatie. ‘Het Turkse leger overschreed de grens met Syrië.’ ‘Turkije stuurt tanks naar Syrië.’ En de mooiste: ‘Turkse tanks rijden Syrië binnen’. Alsof er een Turkse deelnemer op kop lag in een woestijnrally.
Het tegendeel was waar. De Turken vielen Syrië met grof geweld binnen om jacht te maken op Koerden. Dat ze daarbij een aantal dorpen en een stad plat moesten schieten waar IS huisde was een mooie dekmantel.
Nietsontziend
De Turkse road-trip en het nietsontziende optreden tegen de Koerden bezorgde het westen buikpijn. Waar de Turken IS lang gesteund hebben, waren de Koerden juist de betrouwbare factor in de strijd tegen oprukkend extremisme. Andere door het westen gesteunde groeperingen vielen uit elkaar of raakten onderling slaags, maar de Koerden verdreven IS uit talloze steden en dorpen.
Nu liggen diezelfde Koerden onder vuur van een land dat geregeerd wordt door een dictator die we openlijk onze bondgenoot noemen. En hoewel zijn leger zwaar verouderd is, maakt een berg tanks uit de jaren ’60 natuurlijk wel een groot verschil in een strijd die gedomineerd wordt door Toyota Pickup-trucks en 30 millimeter snelvuurkanonnen.
Handelsbelangen
De woede bij onze andere bondgenoot moet groot zijn geweest toen we niet direct ingrepen en de Turk terugstuurden. In tegenstelling tot Erdogan blijft hij conform gemaakte afspraken op de achtergrond en bewapent hij de Koerden keurig binnen door het westen bepaalde normen en waarden. In ruil daarvoor leveren we voor zijn strijd in Jemen voor miljarden aan wapens en knijpen we een oogje dicht wanneer de Saoedische luchtmacht daar weer eens een ziekenhuis of dorp met de grond gelijk maakt. Desondanks kun je het telefoongesprek tussen die Saoedische sjeik en Obama voorstellen: “Je haalt Erdogan terug of we geven de Koerden materiaal waarmee ze die Turken bij Jarabulus kunnen begraven.”
Dat telefoontje resulteerde in de huidige wapenstilstand tussen de Koerden en Turken in Syrië. Daarmee zijn de westerse handelsbelangen gered. Tegelijk weten de Saoedi’s dat de Turken nog dagelijks tientallen Koerden vanuit de lucht en met artillerie zullen afmaken, maar dat er van echt grootschalige operaties geen sprake zal zijn.
Nederlandse en Duitse wapens
De Koerden hebben zelf niet zoveel keuze. Zonder eigen inkomen en rechten liggen ze financieel aan het infuus van de sjeiks. Ze moeten hun handen dichtknijpen bij wat ze veroverd hebben en accepteren dat het bloed van hun dappere strijders zich zal blijven vermengen met de botten van de Armeense bevolking die ruim honderd jaar geleden op dezelfde plek door nietsontziende Turken werd uitgemoord.
Gesterkt door de wapenstilstand kijken wij met een gesust geweten bij het NOS Journaal naar beelden van Turkse pantserwagens die operationeel actief zijn in Syrië. Een deel van die wapens is in de jaren ’80 en ‘90 door Nederland en Duitsland aan Turkije gegeven om de oost-flank van de Navo te verdedigen. Die wapens mochten niet offensief worden ingezet, maar wie controleert dat eigenlijk?
