Krakers in Berlijn? Wat is daar nu nieuw aan? Bovendien heeft de stad zo met de verkiezingen op 18 september in aantocht wel grotere problemen die aandacht vragen. Woningnood, werkloosheid, armoede, het vliegveld dat maar niet afkomt, het onderbrengen en integreren van de 54.325 migranten die vorig jaar naar Berlijn kwamen, de miljardenschuld die op de stad drukt. Zo’n 60 miljard euro, wat neerkomt op 17.500 euro per inwoner. Dankzij de lage rente en het bijspringen van andere deelstaten is die last net te dragen. Russische en Arabische maffiafamilies die enkele stadsdelen terroriseren en tasjesdieven die Kottbusser Tor onveilig maken.
En toch gaat het in Berlijn al weken vooral over de krakers in de Rigaerstraße, in de voormalige Oost-Berlijnse krakerswijk Friedrichshain. De bewoners van nummer 94 hebben sinds 2011 al 78 delicten gepleegd, waarvan 28 met geweld. Sinds januari dit jaar gaat het met regelmaat mis in de straat die vlak achter de beroemde torens van Frankfurter Tor liggen. Agenten vielen met 500 man binnen nadat een collega op zijn hoofd was geslagen toen hij parkeerbonnen stond te schrijven. Er volgde oproer en in de wijk Schöneberg gingen vervolgens 40 auto’s in vlammen op of werden vernield. Sindsdien is het ‘oorlog’.
Oproep tot chaos
Sinds juni lopen de gemoederen opnieuw op. Bijna elke zaterdag zijn er rellen en moeten dure auto’s en ruiten van banken en makelaars het ontgelden. Reden daarvoor was de complete ontruiming van krakerspand op nummer 94 op 22 juni. Radicaal-linkse bewegingen riepen vervolgens op tot chaos. Dieptepunt was zaterdag 9 juli toen bij demonstraties 123 agenten gewond raakten. In totaal werden 1.800 agenten ingezet, ze stonden tegenover ongeveer 3.500 demonstranten. Volgens de politie waren het de heftigste rellen in Berlijn in 5 jaar.
[iframe src=”https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d2427.8646456180268!2d13.45590571580735!3d52.51778857981369!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x47a84e66d8ce1661%3A0x97ad0b05229cf19b!2sRigaer+Str.+94%2C+10247+Berlin!5e0!3m2!1snl!2sde!4v1468585488697″ width=”600″ height=”450″ frameborder=”0″ style=”border:0″ allowfullscreen]
In de Berlijnse politiek is flinke onenigheid ontstaan over hoe met de radicaliserende linkse groeperingen om te gaan. Burgemeester Michael Müller (SPD) wil nu het gesprek aangaan om tot een oplossing te komen. Wethouder Frank Henkel van coalitiegenoot CDU moet daar niets van weten en wijst elk contact met radicale groeperingen af.
Vechten voor betaalbare huren
De huisbezetters gelden voor velen als symbool van de strijd voor betaalbare huurprijzen. Vergeet dat, zegt FAZ-redacteur Regina Mönch. “De rellen rond nummer 94 en een illegaal café zijn politieke acties van de militante links-radicale scene, die volgens de veiligheidsdiensten steeds bruter reageert. De acties zijn doordrenkt van haat tegen de staat.” Zo ziet ook deze hobbyfotograaf van in de zeventig het, die nu gewond in het ziekenhuis ligt. “Deze demonstratie was echt anders dan alle demo’s die ik ooit heb gefotografeerd. Ik zag de haat.”
De recente escalatie ontstond toen bouwvakkers onder bescherming van agenten begonnen een etage in nummer 94 te renoveren voor een Syrische familie die was gevlucht voor de oorlog. Waar de krakersscene doorgaans wappert met vlaggen als ‘Refugees Welcome‘, bleek dat nu anders te liggen, schrijft Mönch. “Niet welkom bij ons, blijkbaar.” De activisten stellen dat de vluchtelingen slechts als dekmantel worden gebruikt door de stadsregering om de krakers weg te krijgen.
Volgens Mönch worden de rellen door veel Berlijnse media goedgepraat, alsof het om een soort ‘lief geworden folklore’ gaat. Kraken heeft namelijk een lange traditie in de Duitse hoofdstad. Met het geweld van nu onderscheidt de beweging zich van de jaren tachtig, schrijft ze. “Dit herinnert eerder aan de rellen tijdens 1 mei, in 1987 raakten daarbij zelfs 254 agenten gewond.”
Politie lievelingsvijand
Politicoloog Werner J. Patzelt van de TU in Dresden probeert een verklaring te vinden voor het geweld in de linkse krakersscene. Het ontbreekt volgens hem aan diepgravend onderzoek daarnaar. “Er is veel voor te zeggen dat het bij de autonomen meestal om jonge mannen gaat, niet zelden nog wonend bij hun ouders.”
Voor deze groep is het fijn om als individu op te gaan in het collectief, schrijft hij. “Ze krijgen de ervaring dat wie in een vreedzame samenleving met geweld dreigt, bijna altijd de overwinning toekomt. Dat maakt de politie tot lievelingsvijand. Die lopen namelijk niet weg, maar vechten terug. Omdat ze dat moeten.”
Krakers weer terug
Wethouder Frank Henkel moest afgelopen maand een flinke tegenslag verwerken. De gedeeltelijke ontruiming van eind juni bleek de juridische basis te missen. Onder luid gejuich trokken de krakers daarop weer in het pand. Bouwvakkers die onder politiebescherming waren begonnen met de renovatie moesten de aftocht blazen. Hiermee mag het illegale café Kadterschmiede voorlopig weer worden geopend.
De krakers zegevierden in de rechtszaal omdat de advocaat van de huiseigenaar niet kwam opdagen. Daarmee krijgt de klager automatisch zijn zin. André Tessmer – de advocaat van de huiseigenaar – trok zich terug, nadat de auto van zijn buurman in brand was gestoken. Tegen Die Welt zei hij dat hij zich bedreigd voelt. “Ik ga er vanuit dat dit tegen mij gericht was.”
Toch betekent dit niet dat de krakers hebben gewonnen, de eigenaar kan via een nieuwe zaak alsnog proberen het pand terug te vorderen. In dat geval moeten de linkse activisten voor de tweede maal weg en kunnen er woningen gebouwd worden, zoals de eigenaar van plan is.
Krakers worden verkiezingsthema
De rellen en de rechtszaken liggen erg gevoelig in Berlijn. De strijd om het kraakpand treft in het bijzonder CDU-lijsttrekker Frank Henkel. De wethouder die onder meer Openbare Orde in zijn portefeuille heeft, staat voor de harde aanpak van de krakers. Hij heeft bij herhaling gezegd dat hij geen ruimtes wil laten ontstaan waar de wet niet niet wordt gehandhaafd.
Links de Berlijnse burgermeester #Müller. Hard op weg naar de top. De vrouw rechts is bijna beneden #SPDcampagne pic.twitter.com/qLYBYAaf8y
— Job Janssen (@JanssenBerlin) July 29, 2016
Hoewel Henkel naar buiten toe wil uitstralen dat er niets aan de hand is, heerst er crisis op het Roten Rathaus. De christendemocraat krijgt hevige kritiek van coalitiegenoot SPD. De sociaaldemocraten eisen dat hij om tafel gaat met de krakers, maar volgens Henkel valt er nog weinig te praten.
Harde lijn CDU werkt
Schuif met de muis over de grafieken om de percentages te zien
[iframe width=”800″ height=”551″ frameborder=”0″ scrolling=”no” style=”overflow-y:hidden;” src=”https://magic.piktochart.com/embed/14982687-verkiezingen-berlijn”]
Vooralsnog profiteert lijkt de harde lijn van de CDU te werken. Dat blijkt uit een peiling van afgelopen maand waarin de christendemocraten 2% dichter naar de SPD opschuiven, die zelf 2% daalde. De Groenen blijven stabiel op de derde plek, terwijl de AfD in de peilingen 2 punten moet inleveren. Opvallend is dat Die Linke het goed doen ten opzichte van de verkiezingen in 2011. De Piraten zijn na interne strubbelingen bijna volledig verdwenen.
De verkiezingen in september lijken daarmee uit te lopen op een nek-aan-nekrace tussen beide coalitiepartners de SPD en CDU, die elkaar meesleuren naar beneden. Met de huidige aantallen zijn coalities van twee partijen onmogelijk. De rechts-populistische AfD doet voor het eerst mee in de Duitse hoofdstad, en staat in de peilingen al in de dubbele cijfers.
#AfD-Berlijn wil zero tolerance in #Berlijn zoals destijds Giuliani in NY. En ze zijn tegen ideologie en dildo's https://t.co/giy2Dlgqx7
— Job Janssen (@JanssenBerlin) July 28, 2016
Moddergevecht
Spiegel-columnist Georg Diez heeft kritiek op beide kampen en noemt het een moddergevecht. “Deze gewilde, symbolische en onnodige strijd om een krakerspand is dusdanig geëscaleerd, alsof we de jaren ’80 nog eens moeten overdoen. Het is het treurige schouwspel van een politiek, waar het gevecht om een half procentje in de peilingen voor volkspartijen belangrijker schijnt dan te komen met een constructieve oplossing.”
Diez vermoedt dat de CDU een vijand nodig heeft om de spierballen te laten zien. “En krakers zijn nooit te beroerd om mee te doen in dit theater.” Het hele conflict zorgt er volgens hem voor dat de Duitse hoofdstad zich met de verkeerde zaken bezighoudt. “Terwijl in Berlijn de stenen vliegen, vindt de toekomst elders plaats.”
