De Berlijnse politie viel donderdagochtend de siervissenwinkel binnen van Bushido, de rapper die aan de Libanese maffia wordt gelieerd. Dit samen met andere recente berichten over politie-invallen, wekken de indruk dat het criminele milieu opeens enorm aanwezig is.
Toch is de belangrijkste verandering binnen de georganiseerde criminaliteit in Duitsland niet kwantitatief, maar kwalitatief. Dat concludeert de van origine Duitse criminoloog en rechtsgeleerde Klaus von Lampe, professor aan het John Jay College of Criminal Justice in New York.
Von Lampe houdt zich al decennia bezig met onderzoek naar de georganiseerde criminaliteit in Duitsland. “De jonge, buitenlandse criminelen die zich na de val van de Muur verspreidden, hadden in het begin niet de macht om een dominante groep te vormen. Inmiddels is er een hele generatie na hen opgegroeid. Door die continuïteit hebben ze een bepaalde status veroverd.”
‘Zorgwekkende ontwikkeling’
Von Lampe wijst erop dat de kwalitatieve ontwikkeling vooral zichtbaar is binnen ‘illegale overheden’. Deze instanties in de onderwereld bemiddelen bijvoorbeeld bij ruzie na een bankroof en vormen een soort meldpunt voor drugbaronnen wiens drugs gestolen zijn. Kortom: zaken die criminelen niet bij de politie kunnen aangeven.
Binnen deze netwerken vindt er volgens de professor een belangrijke verschuiving plaats. Zo zouden nu zelfs de kleinere drugsdealers binnen een territorium ‘straatbelasting’ moeten betalen. “Als onderzoeker is het erg interessant om dit waar te nemen, maar als burger is het een ontwikkeling die me zorgen baart; hoever gaat deze invloed?”
Data niet te letterlijk nemen
Het beeld dat van de georganiseerde criminaliteit bestaat, hangt volgens de criminoloog grotendeels samen met wie je spreekt. “Geen enkele crimineel kan je exact vertellen welke buurt onder wiens invloed is. Vaak is hun informatie slechts gebaseerd op geruchten.” De statistieken van het Bundeskriminalamt (BKA) over criminele groeperingen moeten ook niet te letterlijk worden geïnterpreteerd, waarschuwt de onderzoeker. “Deze data schetsen eerder een beeld van het politiewerk.” Wanneer de politie bijvoorbeeld meer mankrachten op het thema zet, zullen ze meer over de groeperingen ontdekken. In de cijfers zal dit leiden tot een stijging, terwijl er in de praktijk juist sprake is van een daling.
Toch is het interessant om deze cijfers onder de loep te nemen en een grof beeld te schetsen van het milieu. Zo blijkt uit de data van het BKA dat de gemiddelde samenwerkingsduur tussen criminelen 2,8 jaar is. Von Lampe beredeneert dat dit goed mogelijk is; “Groeperingen hebben nooit heel lang exact dezelfde samenstelling. Criminelen gaan alleen verder, er ontstaan ruzies of er wordt iemand opgepakt. Vaak is er binnen de groep wel een kern van ongeveer 4 mensen die tientallen jaren samenwerken.”
Tekst verder onder de afbeelding.
Maffia, organisatie, groepering?
Officieel bestaat er een onderscheid tussen de definiëring van verschillende criminele organisaties. Von Lampe wijst erop dat de groepen op basis van 3 punten te verdelen zijn. Namelijk:
- Het criminele gebied waarin ze actief zijn
- De organisatievorm achter de groep
- Het gegeven of ze zijn aangesloten bij het netwerk van een ‘illegale overheid
Volgens de terminologie is de maffia een groep waarin in ieder geval sprake is van een bepaalde organisatievorm en betrokkenheid bij een overheid in de onderwereld. “In de praktijk moet je niet teveel vasthouden aan de waarde van deze definitie. Vaak worden andere groepen namelijk ook als maffia aangeduid.”
