Het is voor het eerst dat er zoveel partijen aan een tafel komen te zitten om de werkeloosheid in de grensstreek aan te pakken, zegt een woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken tegen Duitslandnieuws. “Er is al samenwerking, maar dat wordt nu aangetrokken.” Het moet een einde maken aan de praktijk dat de huidige initiatieven te veel langs elkaar heenwerken. “Door dit project kunnen we elkaar makkelijker vinden.”
Systeem faalt
Overheden en instanties spreken al jaren over beter samenwerken tussen Nederland en Duitsland. Een voorbeeld daarvan is het pleidooi uit 2013 van de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans (PvdA). “We moeten toewerken naar één arbeidsmarkt in Noordrijn-Westfalen en de Benelux. Aan de ene kant van de grens zijn er vacatures, aan de andere kant van de grens werkzoekenden. Soms blijken er nog belemmeringen te zijn om aan andere kant van de grens te werken. Daar moeten we wat aan doen.”
Blijkbaar weet niemand wat dit pleidooi heeft opgeleverd, want er gaat nog nog veel mis, zegt FNV-beleidsadviseur Arnoud Hoogsteen die aan de basis van het nieuwe Sectorplan dat in de komende twee jaar 800 mensen naar werk over de grens moet helpen. “Niemand is gewend om over de grens te kijken. Je kunt dus zeggen dat het systeem faalt.”
Er zijn drie belangrijke knelpunten, zegt hij. “Het is de onbekendheid bij werkzoekenden, werkgevers en instanties. Maar ook bij de erkenning van Nederlandse diploma’s in Duitsland loopt het nu nog vaak spaak, verder is er veel onzekerheid over de consequenties van bijvoorbeeld pensioenopbouw bij het werken over de grens.”
Experiment
Omdat de huidige initiatieven onvoldoende werken ziet Hoogsteen de 10 miljoen euro als een experiment. “Dit is een parapluplan waar alle andere initiatieven onder passen.” Het experiment moet leiden tot een duurzamer beleid en het opbouwen van betere netwerken, zegt hij. “We moeten niet ad hoc de kansen van nu najagen. We gaan kijken naar de ‘best practices’; wat werkt, waar liggen de knelpunten.”
Van de tien miljoen euro komt de helft van het ministerie van Sociale Zaken, de rest van het geld komt uit het bedrijfsleven en is samengebracht door FNV. De vakbond smeedde daarom dit plan samen met werkgeversorganisaties, UWV en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. In totaal krijgen 800 personen hulp bij het zoeken naar werk over de grens. Het plan richt zich op enkele specifieke sectoren als landbouw, elektrotechniek, zorg en kinderdagopvang.
Somber over de uitvoering
Vakbondsman Hoogsteen sluit aan bij de kritiek die eind vorig jaar kwam van de Rijksuniversiteit Groningen. Onderzoeker Arjen Edzes stelde dat er maar weinig bekend is over of de huidige miljoenen kostende projecten iets opleveren. “Daarom willen we Edzes bij dit nieuwe project betrekken.”
RuG-onderzoeker Arjen Edzes reageert voorzichtig positief op het nieuwe plan, al plaatst hij direct kanttekeningen. “Het is goed dat er nu geld voor beschikbaar is, dat was er daarvoor nauwelijks. Ook nieuw is de gemeenschappelijke urgentie die alle partijen nu voelen.” Maar over de goede uitvoering ervan is hij somber, zegt hij tegen Duitslandnieuws. “Grote partijen als provincies en VNG kunnen gemakkelijk hun handtekening zetten, maar het moet vervolgens gebeuren op de werkpleinen en in de individuele gemeenten.”
Standaardiseren
Je kunt wel contact leggen met Duitse bedrijven, maar je krijgt niet zomaar 800 mensen aan het werk, zegt Edzes. “Er gebeurde al wel veel op lokaal niveau, maar we weten er gewoon te weinig van om te zeggen of het wel of niet werkt. Er is te weinig gekeken naar de uitvoeringspraktijk. Iedereen probeert het wiel uit te vinden, maar het is de kunst om het proces te standaardiseren.”
Is het wel verstandig om een nieuw plan op te tuigen zonder te weten welke effecten de huidige initiatieven precies hebben? Hoogsteen wijst hierbij op het voordeel van de overheidsprocedure. “In dit Sectorplan zitten zoveel controlesystemen ingebouwd. We moeten alles verantwoorden, dit wordt het meest transparantie project voor grensoverschrijdende arbeid.”
