Jonge mannen uit Noord-Afrika vormen al jaren een probleem in grote Duitse steden. Politiek, politie en media spraken er liever niet over. Ook bondskanselier Angela Merkel houdt zich sinds Keulen op de achtergrond, zegt wetenschappelijk medewerker Hanco Jürgens van het Duitsland Instituut Amsterdam.
Hij wijst op haar afwezigheid in bij het prestigieuze Wereld Economisch Forum in het Zwitserse Davos deze week. “Ze heeft alle reden om niet te gaan. In een persconferentie zou het toch alleen maar over Keulen gaan. Zo komt het probleem te liggen in Noordrijn-Westfalen, bij minister-president Hannelore Kraft (SPD).”
Angela Merkel blijft op de achtergrond, Hannelore Kraft komt in de schijnwerpers.
Het is volgens hem ook opvallend dat de deelstaat tot nog toe nauwelijks was te horen in het asieldebat. “Noordrijn-Westfalen krijgt de meeste vluchtelingen te verstouwen, zo’n 300.000. Maar we hoorden vooral protest uit Beieren. Na Keulen wordt de politiek hier onder de loep genomen.” De Willkommenskultur wordt breed gedragen in Noordrijn-Westfalen, zegt Jürgens. “Zeker ook door de rood-groene regering.”
Zwijgcultuur kent lange traditie
In de grootste deelstaat van Duitsland gaat sinds de dramatische jaarwisseling in Keulen een beerput open. Om maar geen vreemdelingenhaat op te wekken zwegen politici, politie en media het liefst over de afkomst van de daders. De publieke omroep herhaalde te slaafs Merkels mantra ‘Wir schaffen das‘, stelde FAZ-journalist Michael Hanfeld afgelopen vrijdag.
Ook de lokale politiek zweeg, zegt de Düsseldorfse CDU’er Lothar Hegemann die al sinds 1980 in het parlement van Noordrijn-Westfalen zit, tegen Die Welt. “Na Keulen is er voor het eerst in jaren weer open over criminele buitenlanders gesproken, zonder dat je meteen in de rechter hoek wordt gezet.”
De zwijgcultuur is traditie in de deelstaat met iets meer inwoners dan Nederland, zeggen velen. CDU-politici als Hegemann en Gregor Golland zeggen dat over buitenlandse daders al jaren minder hard wordt gesproken dan over Duitse criminelen. Dat is na Keulen anders. Nu wordt alles op tafel gelegd wat voorheen als politiek-incorrect gold.
Afgelopen week kon ineens alles gezegd worden. Minister van Binnenlandse Zaken Ralf Jäger (SPD) beschreef de daders van Keulen als ‘bijna uitsluitend migranten’ en daaronder waren volgens hem ‘ook vluchtelingen die in 2015 naar Duitsland zijn gekomen’.
Angst voor AfD
Die uitspraken vormen een groot contrast met een zitting van de commissie Binnenlandse Zaken van Noordrijn-Westfalen in oktober 2014, schrijft Die Welt. Intern werden de problemen met Noord-Afrikanen breed uitgemeten, maar werd het behandeld als een staatsgeheim. Toppolitici van alle partijen waren het er over eens dat er iets gedaan moest worden aan de ‘gevaarlijke groep Noord-Afrikaanse asielzoekers’ die excessief dronken, burgers aanvielen en winkels beroofden.
Tegelijkertijd concludeerden de politici dat door berichtgeving hierover ‘angst’ voor migranten kon ontstaan. En dat zou het publieke debat kunnen beïnvloeden. De vrees bestond bovendien dat dit de nieuwe rechts-populistische partij AfD stemmen zou kunnen opleveren. Zo werden de problemen bewust niet openbaar gemaakt.
Noord-Afrikaanse bendes
Al jaren blijken agenten in onder meer Keulen en Düsseldorf te worstelen met bendes rond het station die gewapend met messen straatroven plegen. Vaak zijn ze onder invloed van drugs. “Ze plegen zakkenrollerij, straatroof en winkeldiefstallen”, zegt Günther Korn tegen de Rheinische Post. Hij is bij de Keulse politie verantwoordelijk voor het aanpakken van zakkenrollers. Vooral afgelopen jaar zijn de ontwikkelingen snel gegaan, voegt zijn collega Norbert Wagner toe.
Deze vorm van criminaliteit vindt vooral plaats in het Ruhrgebied, Düsseldorf en Keulen. Alleen al in laatstgenoemde stad deed de politie afgelopen jaar onderzoek naar duizend Noord-Afrikanen die samen goed zouden zijn voor ongeveer 3.500 misdrijven. De daders komen volgens de politie uit Egypte, Algerije, Tunesië en Libië. Ze zouden verantwoordelijk zijn voor meer dan 10% van alle delicten.
Onder invloed van drugs
De 13 verdachten die de politie in het vizier heeft naar aanleiding van de jaarwisseling in Keulen komen allen uit Noord-Afrika, aldus het lokale OM. Ze worden verdacht van zakkenrollen. Aanranding kan hen niet ten laste worden gelegd.
De politie ziet met zorg aan hoe Noord-Afrikanen steeds brutaler worden. Op rooftocht zijn ze steeds vaker bewapend met messen of ploertendoders. “Bijna niemand is nuchter als ze op jacht gaan”, zegt politieman Korn tegen de krant. “Ze nemen drugs en andere middelen zodat ze het langer op straat volhouden. Dat maakt ze zeer agressief.” Volgens hem moeten agenten steeds vaker geweld gebruiken wanneer ze hen op heterdaad betrappen.
‘Klein-Marokko’
Sinds 2013 heeft de Keulse politie een werkgroep die zich met de Noord-Afrikanen bezighoudt. Ook Düsseldorf heeft zo’n onderzoekscommissie met de naam ‘Casablanca’. Deze agenten hebben zo’n 2.200 mannen in het vizier. Ze zijn overwegend geboren in Marokko en zijn nog geen 30 jaar oud. Bij de grootscheepse politieactie van afgelopen zaterdagavond rond het Düsseldorfse stationsgebied, zijn 40 mensen opgepakt. De buurt wordt in de volksmond ook wel ‘klein-Marokko’ of ‘Maghreb-buurt’ genoemd.
Van hen worden 38 er van verdacht dat ze illegaal in Duitsland zijn. Eentje was al genomineerd om te worden uitgezet. Maar de praktijk van de afgelopen maanden toont aan dat het zeer moeilijk is om criminele illegalen terug te sturen naar het land van herkomst. Marokko neemt landgenoten die ergens anders misdrijven hebben gepleegd niet meer op. Duitsland zet nu politieke druk op de Noord-Afrikaanse landen om dit te veranderen.
Geen maffia
Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken van Noordrijn-Westfalen gaat het bij de Noord-Afrikanen vaak om de oudste zonen van het gezin die naar Europa worden gestuurd om geld te verdienen. Hun reis wordt geregeld door mensensmokkelaars die vooruit betaald moeten worden.
Ook wanneer enkele groepjes wellicht samenwerken, zijn er geen aanwijzingen dat de roofbendes strak georganiseerd zijn, zeggen de agenten. “Ze kennen elkaar soms en hebben contacten door heel Europa, maar er is geen maffiabaas op de achtergrond die aan alle touwtjes trekt”, zegt Wagner.
