Romanschrijver Normal Ohler vertelt in zijn eerste non-fictie boek Der totale Rausch over het gebruik en de productie van alle soorten stimulerende middelen in Hitlers derde rijk. Opvallend is dat de fabrikanten van destijds zoals Bayer en Temmler nog altijd actief zijn, waarvan de eerste zelfs een van meest waardevolle bedrijven van Duitsland is. Bovendien staat de Nederlander Marijn Dekkers aan het roer van het Bayer-concern.
Eerst aspirine, toen heroïne
De productie van drugs in Duitsland gaat ver terug. Medewerkers van farmaceutisch en chemieconcern Bayer vonden in 1897 pijnstiller aspirine uit, 11 dagen later was heroïne aan de beurt. Duitsland had weinig kolonies en de bewegingsvrijheid was met het Verdrag van Versailles ingeperkt.
Min of meer noodgedwongen kregen Duitsers veel handigheid in het chemisch nabootsen van natuurlijke geneesmiddelen, schrijft Ohler. Het is dus logisch dat het Duitse BASF het grootse chemieconcern van de wereld is.
Duitse drugs werden ook vroeger recreatief gebruikt. Berlijn was al in de jaren twintig dé partyhoofdstad en trok vele toeristen uit het buitenland. Er was veel geestverruimende middelen, schreef Klaus Mann destijds. Een ander bekende Duitser en liefhebber, schrijver Heinrich Böll, snoepte regelmatig crystal meth in zijn tijd als Wehrmacht-soldaat. Hij schreef er vaak over in zijn brieven aan het thuisfront, blijkt uit Der totale Rausch.
Crystal meth en Zyklon B.
Veel Duitse chemiebedrijven fuseerden in 1925 om de toenemende concurrentie uit het buitenland het hoofd te bieden. Het overkoepelende bedrijf werd IG Farben, de eigen taken per bedrijf bleven intact. Bayer maakte heroïne, cocaïne en aspirine, Temmler crystal meth onder de naam Pervitin en BASF produceerde een middel met een ander doeleinde: het beruchte concentratiekampgas Zyklon B.
Al voor de oorlog begon, was het heel normaal om Pervitin te nemen. Voor huisvrouwen was er zelfs een praline waar meth in zat. De nazi-top werkte drugsgebruik eerst tegen en bestempelde het als een ‘Joodse uitvinding’.
Later kregen de generaals in de gaten dat het erg goed kon worden ingezet in oorlogssituaties. Soldaten konden dagen lang wakker blijven, hoefden niet te eten en vooral belangrijk: ze bleven scherp. De bijwerkingen werden voor lief genomen. Ook leden van de nazi-top, uiteraard inclusief Adolf Hitler, namen regelmatig een hit.
Nu ook populair
Tegenwoordig is de drug nog altijd in trek. Mensen uit alle lagen van de bevolking roken, snuiven of injecteren crystal meth. Managers, politici en schoolmeisjes willen beter presteren, met minder slaap toe kunnen of afvallen.
Gerade auf #DLF: Koksender Innensenator in HH (#Tatort) sei “kein Klischee”. Aus Politikern darf man in D offenbar alles machen.
— Jasper v.Altenbockum (@altenbockum) 4 januari 2016
In de laatste aflevering van de Duitse krimi Tatort komt een cokeverslaafde politicus voor. ‘Geen cliché’, volgens de chef van de politieke redactie van de Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Managers nemen steeds vaker iets sterkers dan koffie om de dag scherp door te komen. Manager Magazin wijdde er vorig jaar een verhalenserie aan. Realistische cijfers ontbreken omdat harddrugs anders dan alcohol of tabak taboe zijn. Er zijn wel aanwijzingen voor toenemend gebruik; het aantal personen met een managementfunctie dat zich bij de verslavingskliniek meldt groeit en crystal meth speelt daarbij een rol.
Crystal meth populairder
Volgens het Duits onderzoeksinstituut van verslavingen (DHS) zijn pillen en poeders niet zo’n punt. In Duitsland grijpt het grootste aandeel van de verslaafden naar alcohol en tabak, maar er is wel een toename in het gebruik van crystal meth. Eerst vooral een probleem in de deelstaten die grenzen aan Tsjechië duikt de drug nu ook op veel andere plekken in Duitsland op.
De jaarlijkse ‘drugscommissie’ van de Duitse Bondsdag draaide vorig jaar november uitsluitend om meth. In 2014 was het aantal geregistreerde mensen dat het voor het eerst gebruikte met 400 toegenomen tot 3138. “Vijf jaar geleden zou ik gezegd hebben dat crystal meth geen probleem in Duitsland is”, vertelt Norbert Wodarz. De wetenschapper leidt het onderzoeksinstituut naar verslaving van de universiteit van Regensburg.
Voormalig Duitsland-correspondent Wouter Meijer maakte eerder voor Nieuwsuur een reportage over crystal-meth in Duitsland.
