Dat de vluchtelingen de Duitse regering meer zorgen baren dan Griekenland deed bij menigeen twee weken geleden nog de wenkbrauw fronsen. Dat is nu wel anders.
De afgelopen twee weken beheerste het asieldebat Duitsland. Brandstichtingen bij asielzoekerscentra, waar vervolgens het brede spectrum van extreemrechts tot -links zich verzamelden voor gewelddadige tot aan vreedzame protesten. Tegelijkertijd moest de minister van Binnenlandse Zaken de prognose voor het aantal verwachte asielzoekers bijna verdubbelen naar 800.000.Viermaal zoveel als vorig jaar.
Merkel: geen tolerantie voor mensen die de waarde van andere mensen ter discussie stellen pic.twitter.com/bamOwI0cgB
— Duitslandnieuws (@dld_nieuws) August 31, 2015
Verreweg de meeste vluchtelingen hebben als bestemming Duitsland. Symbolisch voor de wanhopige pogingen die mensen doen om Duitsland te bereiken is de tragische dood van 71 waarschijnlijk Syrische vluchtelingen die gestikt waren in een vrachtwagentje in Oostenrijk. De koelwagen werd gevonden niet ver van Wenen, waar Angela Merkel net was aangekomen voor een top met Europese leiders over het vluchtelingenprobleem.
Overvraagd
Politie, gemeenten en ambtenaren worden overvraagd door de grote toestroom dat op veel plekken in Duitsland leidde tot chaotische taferelen met complete gezinnen die uren in de stekende zon moesten wachten. Tegenover het gestegen aantal geweldsincidenten met als doelwit asielzoekers en hun opvangcentra staat een grote aanwas van initiatieven om vluchtelingen te helpen.
Kerken tot aan voetbalsupporters en sensatiekrant Bild heetten de vluchtelingen publiekelijk welkom. De demonstraties spitsten zich de afgelopen weken toe in Heidenau bij Dresden. Maandag bezocht SPD-leider Sigmar Gabriel het plaatsje. En onder de aanzwellende druk op de ‘zwijgende Merkel’, kwam de bondskanselier woensdag zelf ook. Ze werd er uitgejouwd als ‘verrader’.
Protest tijdens het bezoek van Merkel aan Heidenau.
De discussie speelt al maanden. Demonstraties en brandstichtingen eerder dit jaar in Tröglitz en Freital trokken eerder dit jaar al veel aandacht. Toch lijkt het debat nu pas in volle omvang los te barsten.
Grote impact
Natuurlijk was Merkel de afgelopen jaren druk met tal van crises. Maar de financiële crisis vanaf 2007, de eurocrisis, het conflict tussen Rusland en Oekraïne en de hulppakketten voor de Grieken. Het gebeurde allemaal ver weg. Met de vluchtelingenstroom naar Duitsland hebben de burgers er ineens persoonlijk mee te maken. En dat maakt alles anders. Bij al die andere problemen leek Duitsland zelf de dans te ontspringen. Nu is Duitsland voor het eerst onder de regering van Merkel zelf onderdeel van het probleem.
Merkel moet nieuwe tactiek zoeken
Bij alle andere crises bleef Merkel enorm populair in Duitsland. Behoedzaam loodste ze zichzelf en Duitsland door grote politieke vraagstukken. Maar de vluchtelingencrisis is van een totaal andere orde en vele malen complexer. Dit is geen kwestie van lang onderhandelen met andere leiders.
Het is een lokaal, nationaal en internationaal probleem, wat een heel andere manier van leidinggeven dan de kleine stapjes die de bondskanselier tot nog toe zette. Met grote demonstraties voelt ‘de machtigste vrouw van Europa’ zich een stuk minder lekker. Ze wachtte drie dagen na de gewelddadige demonstraties in Heidenau met zich uit te spreken.
Merkel: bagatelliseer niet het geweld van extremisten rechts of links — Duitslandnieuws (@dld_nieuws) August 31, 2015
Het Duitse kabinet maakte afgelopen week een miljard euro extra voor gemeenten om vluchtelingen op te vangen. En op 24 september organiseert Duitsland een top over dit onderwerp. Maar experts zeggen dat dit alles veel te weinig is om werkelijk iets aan het probleem te doen.
In Duitsland leeft nu ook het idee dat wanneer het land te ruimhartig vluchtelingen opneemt dit een aanzuigende werking zal hebben. Meer dan Duitsland aankan. Nu al zijn partijen bezorgd over hoe deze crisis effect kan hebben op belangrijke regionale verkiezingen begin 2016 en de landelijke verkiezingen in 2017.
De politici zitten flink in hun maag met hoe ze moeten omgaan met extreemrechts. Vooralsnog zijn met name leegstaande azc’s in brand gestoken. Het is volgens politici een kwestie van tijd dat er vluchtelingen gewond raken of zelfs worden gedood. Een hoge ambtenaar die anoniem wil blijven zegt tegen Reuters dat de situatie snel uit de hand kan lopen. Het doet hem denken aan het begin van de jaren negentig toen ook opvangcentra werden aangevallen.
Vergrijzing
Veel Duitse politici zien in de toestroom aan asielzoekers een kans om iets aan de vergrijzing te doen. Er zijn veel handen nodig de komende jaren nu de babyboomgeneratie die iets jonger is dan in Nederland met pensioen gaat.
Maar veel Syrische, Kosovaarse, Eritrese en Iraakse asielzoekers zijn niet direct in te passen in Duitse bedrijven. Ook wanneer ze in eigen land een goede opleiding gevolgd hebben. Duitsland heeft grote problemen met het opvangen, integreren en inpassen van vluchtelingen in het Duitse bedrijfsleven.
Merkel: het kan niet zo zijn dat een land zegt: dit is niet ons probleem. Heel Europa moet meehelpen
— Duitslandnieuws (@dld_nieuws) August 31, 2015
Een hele grote uitdaging voor Merkel ligt in het afstemmen van een Europees asielbeleid waarbij vluchtelingen beter over de EU-lidstaten worden verdeeld. Wanneer de bondskanselier dit niet snel voor elkaar krijgt, kan dit een grote impact hebben op de bereidwilligheid van de Duitse bevolking om vluchtelingen op te nemen. En daarmee de steun voor Merkel als bondskanselier.
Duitslandnieuws over migratie
- Duits regeringsapparaat verslikt zich in verwerking vluchtelingenstroom »
- Asielzoekersdebat doet emoties hoog oplopen in Duitsland »
- Ondanks Pegida willen Oost-Duitse deelstaten extra migranten »
- Migrantenstroom levert Duitsland miljarden op »
- Niemand wil nog in Duitsland investeren door vergrijzing »
