Ik ben de laatste paar jaar meerdere malen op bijeenkomsten geweest van de eurokritische partij AfD en ik kan u verklappen daar zitten een hoop rare lui bij. Van homofoob tot extreem nationalistisch of gewoon dom. Twee mensen die er voor mij met kop en schouders boven uitstaken, waren Henkel en – in mindere mate – partijleider Bernd Lucke.
Henkel heb ik ook een paar keer persoonlijk mogen ontmoeten, ook al lang voor hij lid werd van de partij. Het is een echte liberaal, die vindt dat het in Europa de verkeerde kant op gaat. De eurocrisis oplossen met massale hulppakketten voor arme eurolidstaten helpt niet. Net zo min als het laten draaien van de geldpers. Wat Europa nodig heeft is meer eigen verantwoordelijkheid. Iedereen moet leren zijn eigen broek op te houden.
Liberaal vs. nationalistisch
Ook in Duitsland pleit hij voor een meer liberale koers. Dat betekent bijvoorbeeld lagere belastingtarieven, meer vrijhandelsverdragen, afschaffing van het minimumloon, strenger bij het vergeven van uitkeringen en het einde van de subsidiëring van duurzame energie. Het zijn standpunten waar je voor of tegen kunt zijn. Veel verschillen van wat een gemiddelde VVD’er denkt, doen ze niet.
Wat Henkel niet wil, is in dezelfde hoek worden geplaatst als Geert Wilders of Marine Le Pen. Die zijn hem veel te rechts-conservatief en te nationalistisch. En precies dat is de reden waarom Henkel nu is opgestapt.
De rechtse en tegelijk Oost-Duitse AfD-vleugel: Alexander Gauland en Frauke Petry.
Henkel heeft de laatste maanden een heftige interne strijdt gevoerd met veel rechtsere types dan hij. Mensen die vinden dat de AfD dichter aan moet kruipen tegen Pegida, ‘de Europese patriotten tegen islamisering van het avondland’. Twee van hen zitten in het bestuur van de AfD: Frauke Petry en het voormalige CDU-lid Alexander Gauland, beide geboren in Oost-Duitsland, de een in Dresden de ander in Chemnitz.
Stammenstrijd
Het afscheid van Henkel kan volgens mij maar op een ding duiden en dat is dat Petry en Gauland aan de winnende hand zijn. Met andere woorden de extreemrechtse vleugel in de AfD is het aan het winnen van de neoliberale.
Interessant om te zien wordt hoe Bernd Lucke hier op gaat reageren. De professor economie heeft tot nu altijd de zijde van Henkel gekozen. Ook hij waarschuwt al maanden voor een ‘Rechtsruck’. Lucke lijkt steeds meer geïsoleerd te raken.
Je zou kunnen zeggen dat met het vertrek van Henkel de splitsing van de AfD een stuk dichterbij is gekomen. Heel goed mogelijk dat dit ook een splitsing wordt tussen West- en Oost-Duitsland, want in het oosten zitten de fans van Gauland en Petry.
Maurits Kuypers is macro-econoom en werkt als journalist in Berlijn.
Meer columns van Maurits Kuypers op Duitslandnieuws:
- Nederlandse bedrijven succesvoller door samenwerking »
- Het demografische dilemma van Duitsland »
- De crisis? Allemaal de schuld van Nederland »
- Waarom de Hamburgse burgemeester zo populair is »
- Beleid ECB steeds politieker getint »
