Vlak na de val van de Muur ging je zaken doen in de voormalige DDR. Hoe kwam je daar terecht?
Mijn vader en oom waren Ford-dealer in Venray en Boxmeer. Op dat moment ging het niet zo goed met de autoverkoop in Nederland. De showrooms stonden vol met auto’s en we hoorden dat de Oost-Duitsers juist zaten te springen om goede tweedehands auto’s. Dat kwam goed uit, dus gingen we naar Leipzig. Ik was net uit dienst, 21 jaar en wilde wel naar Duitsland.
Konden de Oost-Duitsers wel een auto betalen?
Jazeker! Alles onder de 20.000 Mark werd makkelijk verkocht. Contant, ze haalden het zo uit de broekzak. Dan reden ze weg met de Nederlandse kentekenplaten er nog op. Op het hoogtepunt verkochten we 1.200 auto’s per jaar.
Maar toch stopte je er mee na twee jaar.
Het begon op te vallen dat er op een gegeven moment meer Fords rondreden in Duitsland dan dat de officiële dealer had verkocht. Daar klaagde de dealer in Dresden over, waarna de fabriek in Keulen ons ook een dealerschap in Dresden aanbood. Dat hebben we uiteindelijk maar niet aangenomen.
Waarom niet?
Je moet je voorstellen, Oost-Duitsland was toen echt ‘het wilde westen’, of het wilde oosten dus. Er was weinig eten, we aten altijd in hetzelfde restaurantje op het station. Iets Russisch, soljanka-soep of borsjt. De wegen waren slecht, en geld naar de bank brengen was levensgevaarlijk. Er waren veel bankovervallen en de politie stelde niets voor. Ze konden bijvoorbeeld ons met onze West-Europese auto’s toch niet bijhouden in hun Trabis. Maar we besloten vooral terug te keren naar Nederland vanwege de bestuurlijke onduidelijkheid. Als je een stuk grond kocht, of een pand om van daaruit auto’s te gaan verkopen, dan kon het zijn dat het onteigend zou worden als later de oude eigenaar het kwam opeisen. Daar zaten we niet op te wachten.
In Leipzig werden in oktober de massale demonstraties herdacht die de Wende inluidden.
Van Haren komt in Nederland na een paar jaar weer terug in het familiebedrijf van zijn vader die intussen een fabriek had gekocht waar producten werden gemaakt voor de hygiëne, Innovate Wet Wipes.
Toen ging je opnieuw naar Duitsland?
Ja, het was 1998. De markt voor vochtige doekjes groeide hard en we konden heel moeilijk aan personeel komen. We moesten toen een list verzinnen. In Oost-Duitsland had je toen een werkloosheid van 20% en bovendien kreeg je Europese subsidie om er een bedrijf neer te zetten. Voor ons een mooie deal, want zo konden we met relatief weinig kapitaal onze productie verdubbelen. En dat was nodig om aan de vraag te voldoen. Ik mocht de nieuwe locatie opzetten omdat ik al ervaring had in Duitsland.
Het ging dus makkelijk?
Dat ook weer niet. We konden pas in 2002 de fabriek openen. Het was voor ons ook de eerste keer dat we echt internationaliseerden. De financiering moest vanwege de subsidies via een Duitse bank lopen. Er bestond nog nauwelijks goede begeleiding. En we zaten met de vraag of het fabriekspand dat we kochten niet nog belast was met een hypotheekschuld. Zo werden we steeds weer geconfronteerd met dingen waarvan we niets wisten.
Maar het is wel gelukt?
Uiteindelijk wel. In Nederland maakten we vochtige doekjes voor 80% van de huismerken van de Nederlandse supermarkten. In Duitsland hebben we naar een andere koers gezocht, om minder afhankelijk te zijn van die markt. Hier leveren we ook aan de medische industrie. Je moet natuurlijk aan veel hogere eisen voldoen. Maar dat lukt, en ik ben best trots dat we nu de drie grootste bedrijven uit de medische industrie in Duitsland als klant hebben.
Had je dat ook vanuit Nederland kunnen bereiken?
Nee, absoluut niet. Eenmaal in Duitsland zijn de lijntjes korter en kan je als Duits bedrijf makkelijker contacten leggen. Bovendien zit je met allerlei wetten voor aansprakelijkheid en keurmerken. Dan kan je voor de Duitse markt maar beter vanuit Duitsland opereren. Overigens zitten onze klanten in heel Europa.
Je hoort de verhalen over Oost-Duitsland; vergrijzing en leegloop. Klopt het, of zijn het vooroordelen?
Vergrijzing is echt een heel groot probleem, en het zal nog groter worden. Onze fabriek staat in Saksen-Anhalt, daar is 10% werkloos. Maar die mensen zijn dat al sinds de Wende. Zij willen of kunnen ook niet meer werken in het moderne bedrijfsleven. Dus zit ik weer met een probleem; hoe kom ik aan goed geschoold technisch personeel? Ik heb de pech dat BMW en Porsche alle goede werknemers er uit plukken. En dus moet ik mensen zoeken in Polen en Tsjechië.
Wordt het dan geen tijd om de productie nog verder naar het oosten te verhuizen?
Ik ben er van overtuigd dat de lonen daar ook snel hoger zullen worden. Dus dat brengt me dan niet veel.
Is er wat tegen te doen?
We proberen bij ons de bedrijfsstructuur zo te veranderen dat we onze technische jongens effectiever inzetten. Overigens geloof ik dat er binnenkort nog een automatiseringsslag komt, wanneer robots nog beter op ons werk aan te passen zijn. Dan heb ik mijn personeelsprobleem ook opgelost.
Ga je zondag nog de Mauerfall vieren?
Ha, nee. Ik woon in Leipzig. En hier is er al uitgebreid bij stilgestaan bij de val van de Muur omdat hier in oktober 1989 al de massale protesten begonnen. Dus de herdenkingen waren hier vooral afgelopen maand.
Lees ook:
Duitslandnieuws over de DDR
- Deze DDR-producten hebben de val van de Muur wel overleefd »
- Welke deelstaten in Duitsland het meest vergrijzen »
- Hoe Oost-Duitsland er 25 jaar na de val van de Muur economisch bij staat »
- Berlijnse verhuisgigant Klaus Zapf overleden: miljonair die er uit zag als zwerver »
- Ikea, Aldi en Volkswagen lieten onderdelen maken door DDR-dwangarbeiders »
