Of het nu om de inzet van het Duitse leger in Irak ging of bij het bestrijden van de ebola-epidemie in West-Afrika: defensie staat in het hele land voor schut. Meer dan 100 straaljagers blijken niet de lucht in te kunnen, en hulpgoederen voor Afrika strandden halverwege op Gran Canaria en kwamen na reparatie van het vliegtuig met vijf dagen vertraging aan. De wapens die Duitsland aan de Koerden wilde leveren kwamen ook later. Het Nederlandse transportvliegtuig kwam niet van de grond.
Dat Duitsland plotseling wakker is geschrokken van de erbarmelijke staat waarin het leger verkeert, is eigen schuld zeggen militair experts die al jaren waarschuwen. In 2011 werd Duitsland bijvoorbeeld op de vingers getikt door de NAVO: er is bijna geen enkel NAVO-lid met zo’n inefficiënt en slecht uitgerust leger als Duitsland, stelden experts destijds.
Leger is een bouwput
De huidige missies lopen er geen gevaar door, bezweert de Duitse regering. Toch zijn de problemen groot. Defensieminister Ursula von der Leyen spreekt van een ‘reusachtig grote bouwput’.
De minister is daarbij opgescheept met een klein legertje aan lijken in de kast. Defensiespecialist Heinz Schulte vergelijkt haar situatie in WirtschaftsWoche met de aankoop van een zoveelstehands auto. “De afgelopen jaren hebben haar voorgangers niets gedaan om het leger structureel te hervormen. Iedereen weet dat wanneer je een gebruikte auto koopt reparaties nodig zijn, maar geen enkele minister heeft zich er om bekommerd. In plaats van de versnellingsbak te vervangen hebben ze enkel een nieuw laagje verf er op gedaan.”
Von der Leyen kreeg maandag een rapport over de uitrusting van het Duitse leger.
De afgelopen jaren moest het Duitse leger het stellen met steeds minder geld. Toch heeft Duitsland met 32,8 miljard euro nog altijd het zevende hoogste budget ter wereld. Maar voor het economisch sterkste land van Europa is dat veel te weinig, stelt de NAVO. Duitsland besteedt zo’n 1,3% van het BBP aan het leger, terwijl de NAVO dat cijfer liever rond de 2% heeft.
Nog erger: Duitsland heeft het deel van het budget dat aan nieuw materieel wordt besteed laten afglijden naar 16%. Binnen de NAVO geldt 20% als het minimum, maar het bondgenootschap ziet die waarde liever liggen op 30%.
Gevolg van de Duitse spaarzaamheid is dat er een tekort is aan reserveonderdelen, waardoor vele voertuigen en vliegtuigen stilstaan. De productie van sommige onderdelen is zo complex, dat het in extreme gevallen maar liefst twee jaar duurt voordat ze kunnen worden geleverd. Eenvoudigweg het budget verhogen lost dus niet direct alle problemen op.
Miljoenen kogels liggen te rotten
Een ander voorbeeld. Het Duitse leger heeft sinds de jaren ’60 munitie gekocht en zo opgeslagen dat het deels verrot is. Het bedrag dat afgeschreven kan worden is 46 miljoen euro. Sinds 2010 sorteren zes soldaten handmatig de kogels om de onbruikbare exemplaren er uit te pikken.
In 2011 onderzocht de Duitse rekenkamer nog eens of het leger zich iets had aangetrokken van de eerdere kritiek. Volgens de rekenaars moest er permanent een voorraad liggen van 28 miljoen kogels van het kaliber 7,62 x 51 mm. Maar in werkelijkheid lagen er 227 miljoen van deze kogels opgeslagen, ter waarde van 116 miljoen euro. Bovendien schoot het leger liever eerst met nieuwe patronen, in plaats van eerst de oude op te maken.
Het Nederlandse transportvliegtuig met Duitse wapens liep tegen een vertraging aan.
Afgelopen zomer gaf Von der Leyen KPMG de opdracht om de laatste defensie-aankopen te laten onderzoeken. Geen van de deals – samen goed voor 50 miljard euro – verliep zonder problemen. Van helikopters en fregatten tot aan drones: ze waren allemaal duurder dan gepland, werkten niet goed of werden te laat geleverd. Maandag kreeg ze het rapport in handen. De uitkomst was niet best.
Wapenindustrie
De vraag die nu door Duitsland rondzingt; hoe zijn al die problemen mogelijk in een land dat één van de grootste wapenproducenten is ter wereld? Simpel, zegt defensiespecialist Schulte. Hij wijst op de Koude Oorlog toen Duitsland nog in grote hoeveelheden tanks bestelde. “Dat is al lang niet meer zo. Die bedrijven produceren voor het merendeel voor andere landen. Die bestellen vooral standaard wapentuig, dus als Duitsland met bijzondere wensen komt, dan is dat duur. De politiek en de wapenindustrie is niet meer op elkaar afgestemd.”
Foto-Uschi
Von der Leyen moet nu proberen de misstanden in het leger aan te pakken. Maar intussen zorgt ze vooral voor irritatie door aan te kondigen dat Duitsland soldaten kan inzetten in Irak en Oost-Oekraïne. Critici bespotten haar PR-foto’s tussen de manschappen. “In plaats van te poseren voor persfotografen, kan ‘Foto-Uschi’ zich beter bezig houden met het management van het leger.”
Duitslandnieuws over defensie
- Duitsland zet streep door Russische wapendeal van 100 miljoen euro »
- Duits ministerie van Defensie laat wapenindustrie doorlichten door KPMG »
- Smeergeldaffaire bij wapendeal met Griekenland schokt Duitse politiek »
- Duitse wapenindustrie vreest afketsen miljardendeal Leopard-tanks met Saudi-Arabië »
- Laatste oefening Nederlandse commando’s in Duitsland voor uitzending naar Mali »
