Zalando kwam in 2012 zeer negatief in het nieuws een televisiereportage van de ZDF over lage lonen, hoge prestatiedruk en intimidatie van personeel. Een Nederlandse oud-medewerker van Zalando beschreef het werk destijds als ‘moderne slavernij’. Zalando schrok van de negatieve publiciteit. Het bedrijf dat vandaag bekend maakte nog dit jaar naar de beurs te willen beloofde beterschap.
Omstreden personeelsbeleid niet verbeterd
Maar vooralsnog komt daar weinig van terecht, blijkt uit gesprekken die Duitslandnieuws voerde met de Duitse vakbond Ver.di en tal van Nederlanders die bij verschillende bedrijfsonderdelen voor Zalando werken of recent zijn vertrokken. Ze werkten vaak anoniem mee omdat ze naar eigen zeggen voor een geheimhoudingsplicht hadden getekend.
Vooral het hoge verloop van werknemers valt de Nederlandse respondenten tegen. Een veelgenoemde oorzaak daarvan is dat nieuwe werknemers zich niet op hun gemak voelden, slecht werden ingewerkt of sturing misten.
‘Ging steeds meer om de cijfers’
Een oud-medewerker die de webwinkel recent verliet was aanvankelijk erg positief over Zalando. Hij roemt de flexibele sfeer op het Berlijnse kantoor en net als alle andere Nederlanders waardeerde hij het gratis fruit dat tweemaal per week vers werd binnengebracht. “De sfeer veranderde. Het ging steeds meer om de cijfertjes, we moesten steeds hogere – onmogelijke – targets halen.” Ook andere Nederlanders zeggen last te hebben van de hoge werkdruk te hebben. Verder zijn er veel klachten over ‘gebrekkig leidinggeven’.
Donderdag presenteerde Zalando de halfjaarcijfers bij het Berlijnse Ostbahnhof, de locatie waar jaarlijks 150.000 producten van zes kanten worden gefotografeerd. Voor het eerst in de zesjarige geschiedenis van de webwinkel werd een winst genoteerd, aldus het bedrijf. Een goede gelegenheid om met operations-manager David Schröder te praten over het omstreden personeelsbeleid.
Weinig verbeterd
“Voor ons was 2012 echt een kloof in onze jonge bedrijfsgeschiedenis”, zegt hij schuldbewust. Volgens de manager die onder meer over het personeelsbeleid gaat zijn de fouten inherent aan een jong en snel groeiend bedrijf. De reportage was volgens hem een ‘wake-up-call’ waarna er direct een team geformeerd is dat ‘de fouten moest aanpakken’. “We hebben meteen sociale standaarden geformuleerd en doorgevoerd. We zien dat het werkt, want het personeel is veel meer tevreden dan twee jaar geleden.”
Stefan Najda is bij de Duitse vakbond Ver.di verantwoordelijk voor de afdeling e-commerce en postorderbedrijven. Hij hecht weinig waarde aan de berouwvolle woorden van de webwinkel. “Zalando zegt steeds dat ze zo jong zijn en fouten hebben gemaakt. Dat mag zo zijn, maar van de beloofde verbeteringen is erg weinig te merken.” Najda verwijst naar een RTL-reportage van dit voorjaar. “Magazijnmedewerkers lopen meer dan 25 kilometer per dag en ze moeten kilo’s te zwaar tillen. Bijna dagelijks rijdt de ambulance voor omdat mensen het fysiek niet aankunnen.”
Hip, jong en onwetend
Het is een wereld van verschil of je werkt in het magazijn of op kantoor bij Zalando, vertelt Najda. “Mensen op kantoor vinden het vaak hip en cool om voor Zalando te werken. Velen zijn jong, hebben nog nooit een baan gehad. Zij weten niet wat normale arbeidsvoorwaarden zijn. De overeenkomst tussen beide werkplekken is; de werkomstandigheden zijn te zwaar en er wordt weinig betaald.”
Toch doet Zalando niets illegaal, zegt Najda. “Ze benutten systematisch de mazen in de wet.” Magazijnen in Erfurt en Mönchengladbach ontslaan volgens hem regelmatig 150 werknemers na drie proefdagen; zo lang worden ze nog betaald door het arbeidsbureau. “Een week later worden ze opnieuw aangenomen. Op die manier heeft Zalando gratis handjes op kosten van de Duitse belastingbetaler. Wij eisen dat de regering de wet aanpast om deze praktijken te stoppen.”
Hoge verloop personeel
De kritiek van de Nederlandse (ex-)werknemers op het hoge verloop van het personeel kan operations-manager Schröder van Zalando deels volgen. “Ja, dat is hoger dan we willen. Uiteindelijk zijn wij ook gebaat bij ‘Stamm-werknemers‘, ofwel mensen in vaste dienst.” Volgens de operations-manager is het gemiddelde verloop van personeel bij Zalando 10%, een getal dat naar eigen zeggen twee jaar geleden veel hoger lag.
Vakbondsman Najda wil daar kanttekeningen bij plaatsen. “Zalando zegt wel te werken aan meer vaste contracten, maar daar komt nog weinig van terecht. Als ik hoor hoeveel mensen er wekelijks worden aangenomen, dan moet er minstens zo’n hoog aantal vrijwillig of onvrijwillig vertrekken.” Najda kan deze beschuldiging niet met cijfers staven. “Maar de 10% die Zalando noemt, moet veel hoger liggen. Ik houd het op zeker 30%.”
Gebrekkig leiding geven
Ook op het gebied van leidinggeven binnen Zalando valt nog veel te verbeteren, beaamt operations-manager Schröder. “We bestaan nog maar zes jaar. Veel leidinggevenden zijn hier als gewone medewerker binnengekomen en opgeklommen naar managementfuncties. Helaas gaat nog niet iedereen op de juiste manier om met zijn of haar ondergeschikten. Zij moeten beter getraind worden.”
Hoge werkdruk
Kritiek over de opgevoerde werkdruk weerspreekt Schröder. “De targets proberen we aan te passen aan wat de gemiddelde werknemer presteert. Mensen die daarin niet mee kunnen komen krijgen ondersteuning en eventueel een training. Als het echt niet gaat zijn we wel eens genoodzaakt om afscheid van iemand te nemen.”
Daar gaat Najda tegenin. Volgens de vakbondsman zet Zalando zijn geld op marketing en wordt er beknibbeld op de overheadkosten. “Op andere afdelingen dan marketing zoals de inkoop en P&O worden vacatures niet opgevuld. De rest van de werknemers krijgt die werklast erbij. Zo wordt de werkdruk ongemerkt verhoogd.”
Samwer-broers
Het omstreden personeelsbeleid komt van voormalig aandeelhouder Rocket Internet, ofwel de Samwer-broers die via het het European Founders Fund nog aandelen hebben, zegt Najda. “Je ziet dat alle Rocket-bedrijven op deze manier werken.” De drie oprichters van Zalando hebben weinig in te brengen, aldus de vakbondsman. “Ze zijn net als hun werknemers nog jong en onervaren.”
Duitslandnieuws over Zalando
- Webwinkel Zalando kreeg afgelopen jaren 35 miljoen euro subsidie »
- ‘Eigenaren Zalando laten eigen beursgang afhangen van succes Alibaba’ »
- Waarom Duitse e-commercegigant 10% aandelen voor spotprijs wegdoet »
- Goldman Sachs verwacht dit jaar 5 tot 10 keer Duitse beursgang »
- Berlijnse webwinkel Zalando ontkent geruchten beursgang »
