Duitsers zijn met een gemiddeld jaarinkomen van ongeveer 34.000 euro bijna net zo rijk als Nederlanders (36.000 euro). Armoede kan dus geen thema zijn. Of toch wel?
Wie Berlijn regelmatig bezoekt zal zich die vraag ongetwijfeld wel eens gesteld hebben. Neem alleen al de opvallend grote hoeveelheid zwervers in de stad. Je ziet ze overal op pleinen, onder bruggen, in de metro of slapend op een bankje in het park. De Duitse hoofdstad telt volgens de statistici meer dan tienduizend daklozen, en dat is waarschijnlijk nog een voorzichtige schatting: een vrij choquerende hoeveelheid voor een land dat bekend staat als het ‘powerhouse’ van Europa.
Armoede wijdverbreid
Het ligt voor de hand om te denken: het zullen wel drugsverslaafden zijn, mensen die niet al te slim zijn of buitenlanders zonder verblijfsvergunning. Maar de werkelijkheid is dat armoede in Duitse steden gewoon wijdverbreid is. En dan gaat het niet enkel om zwervers, maar ook de minder zichtbare armoede bij mensen met een laag inkomen. De kloof is groot.
Kerkelijke organisaties in Duitsland wijzen hier al jaren op. Maar ook steeds meer economen, sociologen en vorig jaar zelfs de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) noemen het een zorgelijke situatie. De Oeso ziet het fenomeen de komende jaren ook nog toenemen, vooral in de steden, omdat daar veel mensen wonen met lage inkomens, die als ze met pensioen gaan onder de armoedegrens terechtkomen.
Daklozen slapen onder een brug in Berlijn.
En Berlijn is nog niet eens het meest trieste voorbeeld. Uit een deze week gepubliceerd onderzoek van het ‘Institut der Deutsche Wirtschaft’ (IW Köln) blijkt dat Keulen, Dortmund, Bremerhaven, Leipzig en Duisburg nog meer armen telt. In deze steden moet een kwart van de inwoners het stellen met een inkomen onder de 870 euro per maand. Dat is de grens die IW Köln hanteert voor armoede in een gemiddelde stad. In steden met hogere huren zoals München legt het instituut de lat bij iets meer dan 1.000 euro omdat het leven daar duurder is.
Lastenverlichting
De vraag is natuurlijk hoe kan de groeiende armoede worden bestreden. Een aantal oplossingen liggen voor de hand en zijn door de overheid ook opgepakt. Beter onderwijs in achterstandswijken, of het de komende jaren geleidelijk in te voeren minimumloon van 8,50 euro per uur en het beschikbaar stellen van meer goedkope woonruimte.
Een idee dat nog niet is opgepakt door de Duitse staat is een heel erg simpele: een lastenverlichting voor de laagste inkomens. Dat kost niet veel, en het effect is groot. Nederland heeft onlangs het goede voorbeeld gegeven met een voorstel voor verlaging van de inkomstenbelasting, nu Merkel nog. ‘Mehr netto vom Brutto’ zou Geringverdiener als kappers, serveersters en schoonmakers al een beetje extra lucht geven.
Maurits Kuypers is macro-econoom en werkt als journalist in Berlijn.
Meer experts op Duitslandnieuws
- Maurits Kuypers: Berlijn is arm, sexy en bejaard »
- Carsten Brzeski: dalend Duits ondernemersvertrouwen geen reden tot paniek »
- Maurits Kuypers: looneis in Duitsland van meer dan 4% is niet overdreven »
- Maria Stratemeier: Afstandelijke Duitsers komen liever ‘zur Sache’ »
- Wouter Timmermans: Hoe je een GmbH ‘liquideert’ »
