Lees de Duitslandnieuws nieuwsbrief »
Blijf op de hoogte van politiek en economisch nieuws uit Duitsland Schrijf je in voor de Duitslandnieuws nieuwsbrief
Een duizelingwekkend hoog bedrag; 640 miljard euro. Het is de zogenaamde ‘Soli-bijdrage’ die Duitsers via de belasting betalen. Met het geld worden Oost-Duitse deelstaten geholpen hun achterstand met West in te lopen. In 2019 loopt de regeling er voor af. Politici vechten er nu al om wat er met de miljarden moet gebeuren. De SPD wil er vooral oude schulden mee aflossen.
Schulden afbouwen
Dat zegt bijvoorbeeld fractievoorzitter Thomas Oppermann in Die Welt. “We hebben nog altijd een reusachtig grote schuldenlast in Duitsland.” Er wordt gepraat over twee mogelijke modellen. Bij de ene wordt de ‘soli’ ingebouwd in de inkomensbelasting, een andere optie is het opzetten van een schuldenfonds. “Het doel moet zijn dat de landelijke regering, de deelstaten en de gemeenten zichzelf straks zonder nieuwe schulden kunnen bedruipen.”
Noordrijn-Westfalen is koploper als het gaat om schulden.
Het herschikken van de financiën tussen de deelstaten en de staat moet sowieso besproken worden, omdat in 2019 ‘Solidarpakt II‘ afloopt. Dat programma had als doel de verschillen tussen de deelstaten te verkleinen en de schulden van de voormalige DDR-deelstaten af te bouwen. Tegelijkertijd mogen er tot 2020 geen nieuwe schulden gemaakt worden. Voor een aantal deelstaten die krap bij kas zitten, is dat nauwelijks haalbaar.
Twee modellen
En daarom staat nu de ‘Soli’ ter discussie. Het opgehaalde geld wordt via de staat verdeeld. Dat willen de deelstaten veranderen. Voor oktober moeten ze twee voorstellen onderzoeken.
- Optie 1: De aparte soli-belasting valt weg, en wordt geïntegreerd in de inkomensbelasting. Voor de burgers verandert er weinig, maar voor de deelstaten veel. Zij krijgen door de hogere inkomensbelasting meer geld binnen.
- Optie 2: de soli-opbrengsten worden geparkeerd in een schuldenfonds.
De Hamburgse burgemeester Olaf Scholz (SPD) wil een fonds instellen om schulden af te lossen.
Dit laatste voorstel komt van de Hamburgse burgemeester Olaf Scholz (SPD), en krijgt veel bijval van de vooral door SPD geregeerde deelstaten. Dan worden oude schulden van alle deelstaten in één fonds gebundeld. De staat moet de rente betalen en de deelstaten blijven voor hun eigen schulden verantwoordelijk die ze binnen 50 jaar moeten aflossen.
Deelstaten met schulden profiteren
Van dat model zullen de deelstaten met de hoogste schulden als Bremen, Berlijn en Saarland profiteren. Bremen besteedt elke derde, Saarland elke vierde euro aan het betalen van rente. Bij het model van Scholz zou Bremen per burger 350 euro minder aan rente kwijt zijn.
Rijkere deelstaten vinden het niets
De rijkere deelstaten worden minder warm van het plan. “Een dergelijk fonds is vooral een voordeel voor de deelstaten die vroeger te veel schulden hebben gemaakt”, aldus Thomas Schäfer (CDU), minister van Financiën in Hessen. Zijn collega Markus Söder (CSU) uit Beieren zegt het nog duidelijker. “De Soli is geen zelfbedieningswinkel voor SPD-deelstaten. Het zou in plaats daarvan voor de helft moeten worden ingezet voor belastingverlaging en voor de andere helft moet het gereserveerd worden in een nationaal infrastructuurfonds.”
In Beieren heerst weinig enthousiasme voor het schuldenfonds.
Bij de christendemocraten wordt het plan vooral afgeschoten, maar de Saarlandse minister-president Annegret Kramp-Karrenbauer (CDU) kijkt er anders tegen aan. Zij wil de plannen van Scholz goed laten onderzoeken. “Met de Soli zouden we iets aan de oude schulden kunnen doen.”
Schäuble ruikt invloed
Ook het ministerie van Financiën waar CDU-nestor Wolfgang Schäuble de scepter zwaait is niet per se tegen het idee. Het ministerie zou met een dergelijk fonds kunnen instemmen als het vervolgens sterker de huishoudboekjes van de deelstaten zou mogen controleren.
Minister Schäuble (CDU) hoopt meer grip te krijgen op de begroting van deelstaten.
Staat en deelstaten gaan hoe dan ook vechten om de Soli-miljarden. En als Schäuble door een compromis meer grip krijgt op de vaak dwarse deelstaten, dan zal hij die kans grijpen. Nu heeft hij nauwelijks instrumenten in handen om deelstaten ’te straffen’ die te veel schulden maken.
Duitslandnieuws over Oost en West
- DAX-bestuurder eerder een Amerikaan dan een Oost-Duitser »
- Minder werklozen in Oost-Duitsland, minder solidariteit vanuit westen nodig »
- Rijkste Duitsers wonen onder München, koopkracht Oost-Duitsland blijft achter »
- Schäuble maakt met 7 miljard minder nieuwe schulden dan werd gevreesd »
- Solliciteren in Duitsland: zoek in het zuiden en mijd moordende concurrentie in het Ruhrgebied »
