Ook voor Adidas-topman Herbert Hainer was de bekerwinst voor Bayern München vorige week een overwinning. De Duitse beker in Beierse handen betekent ook winst voor Adidas, dat de kleding van de club verzorgt en aandelen bezit van FC Bayern München AG, schrijft Handelsblatt.
Machtsfactor
Hoe meer Bayern wint, hoe meer schoenen, shirts en broekjes Adidas verkoopt. Elke schaal, elke beker verhoogt de omzet in Herzogenaurach, de thuishaven van Adidas. Maar het wereldberoemde sportmerk is veel meer dan dat. Adidas vormt een machtsfactor binnen de sport en het Duitse voetbal.
De bekerwinst voor Bayern München en Arjen Robben, is winst voor Adidas.
Al decennia beïnvloedt de fabrikant vele beslissingen binnen de sport. Zoals sponsorcontracten en transfers van spelers. De methoden van het bedrijf zijn omstreden. En dat is niet sinds gisteren.
Visionair of corrupt
Deze geschiedenis van de fabrikant is onlosmakelijk verbonden met de naam Horst Dassler, zoon van Adidas-oprichter Adi Dassler. Hij gaf hardloopschoenen aan atleten op de Olympische Spelen in 1956. Zo’n 70 van hen wonnen in Adidas-schoenen goud. Veel betere reclame bestaat er niet.
Voor de één was Horst Dassler een visionair omdat hij als eerste het marketingpotentieel binnen de sport zag. Voor anderen is hij uitvinder van de corruptie in de moderne sport.
De truc met het uitdelen van schoenen werd gekopieerd door concurrenten. Horst Dassler werd efficiënter toen hij teams, officials en zelfs complete sportorganisaties voor zich wist te winnen. Vaak met contant geld, meestal in achterkamertjes.
Horst Dassler gaf hardloopschoenen aan atleten op de Olympische Spelen in 1956.
De onopvallende Dassler groeide uit tot de wereldwijde baas van de sport. Hij kocht de ‘corrupte bobo’s van de sport’, schrijft auteur Thomas Kistner in zijn boek Fifa Mafia, waarin aan Dassler een hoofdstuk is gewijd. Dassler spioneerde. Een team van medewerkers legde voor hem dossiers aan over functionarissen en de belangrijkste beslissers. Daarin stonden hun voorliefdes en waar ze een hekel aan hadden. Het ging om geld en vrouwen.
Mannen met geldkoffers
Midden in de tachtiger jaren richtte Dassler met een compagnon de brievenbusfirma ISL op. Daarmee kon hij bobo’s bij de Fifa, het IOC en andere organisaties geld toestoppen. Mannen met zware geldkoffers reisden om de wereld. Volgens justitie vloeide via deze firma tussen 1989 en 2001 in totaal voor 115 miljoen euro naar de machtigen in de sport.
Het motto van Dassler was: wie informatie heeft, kan anderen onder druk zetten en ze sturen. Wie niet meedeed, werd vervangen. In 1974 hielp hij João Havelange op de Fifa-troon en in 1980 maakte hij José Samaranch IOC-baas en kort daarna Sepp Blatter de secretaris-generaal van de Fifa. Sinds 1998 is hij er de voorzitter. Ook de huidge IOC-voorzitter Thomas Bach werkte ooit voor Dassler.
Horst Dassler was 51 jaar toen hij in 1987 stierf. Maar zijn sporen zijn nog altijd zichtbaar. Hij was niet de enige Adidas-baas die met geld vriendschappen onderhield. Robert Louis-Dreyfus – topman tussen 1993 en 2001 – leende rond het jaar 2000 miljoenen aan Bayern-manager Uli Hoeneß om mee te gokken. In 2002 kocht Adidas voor 77 miljoen euro 10% van de aandelen van Bayern München AG.
Bayern-voorzitter Uli Hoeneß draait voor 3,5 jaar de gevangenis in wegens belastingontduiking.
Adidas zegt dat het allemaal niets met elkaar te maken heeft. Cynici wijzen er op dat de miljoenenlening van Louis-Dreyfus aan Hoeneß Adidas geen windeieren heeft gelegd.
Adidas vs. Nike
Een ander voorbeeld is de verbeten strijd tussen Adidas en concurrent Nike om het Duitse voetbalelftal te mogen sponsoren. Al sinds 1954 verzorgt Adidas de shirts, broeken en sokken van de Mannschaft. In 2006 bood Nike ineens het vijfvoudige sponsorbedrag aan de Duitse voetbalbond: 500 miljoen euro voor 10 jaar.
Het bracht de voorzitter aan het twijfelen. Maar hij kreeg meteen telefoontjes van internationals als Oliver Bierhoff die hem wilden overtuigen om bij Adidas te blijven. Ze dreigden in opstand te komen. Er rolde een compromis uit. Adidas verdubbelde het sponsorcontract naar 20 miljoen euro per jaar en kreeg een contract tot en met 2018.
Daarop versloeg Nike de Duitsers in de strijd om het Franse team dat nu meer dan 42 miljoen euro per jaar krijgt. De Franse bond stuurde daarop volgens enkele kranten een ‘speciale dank’ aan de Duitse collega’s.
Nike en Adidas vechten om de Duitse Mannschaft.
En nog altijd gaan er geruchten over gedwarsboomde transfers van belangrijke Duitse voetballers die op Adidas-schoenen willen uitkomen voor een club dat speelt in Nike-shirts. Maar de huidige Adidas-baas Herbert Hainer is geen Horst Dassler, zeggen analisten.
Mensenrechten
Toch zeggen critici dat ook Hainer zich weinig met ethische vragen bezig houdt. Ze denken daarbij aan mensenrechten. Het bedrijf zet volgens de ngo ‘Kritischen Aktionäre’ regeringen als dat van China onder druk om geen minimumloon in te voeren. “Adidas verdoemt fabrieksarbeiders tot hongerloontjes”, zegt Maik Pflaum van het christelijke initiatief Romero dat opkomt voor arbeidsomstandigheden rond het WK voetbal in Handelsblatt.
Een ballenfabriek van Adidas in Pakistan.
Die harde opstelling van Hainer kan een economische achtergrond hebben. Het gaat goed met het bedrijf, maar concurrent Nike haalde vorig jaar voor het eerst in de geschiedenis meer omzet. Aandeelhouders reageerden ontevreden. Op het WK voetbal 2014 in Brazilië staan tien teams in Nike-shirts, slechts acht landen zijn in het ooit dominante Adidas gehuld.
Alleen winst telt
Adidas wilde niet reageren op de vragen die Handelsblatt het bedrijf voorlegde. Vragen over hoe Hainer tegen de zaak Hoeneß aankijkt. Of hoe de fabrikant de discutabele geschiedenis met Horst Dassler wil ophelderen en goedmaken, en waar zijn beruchte dossiers zijn gebleven.
Maik Pflaum van Romero denkt niet dat Adidas zijn bedrijfscultuur zal veranderen. “Het gaat ze puur om de winst. Op andere dingen letten ze niet.”
Duitslandnieuws over corruptie
- Proces Hoeneß: Bayern München-baas veroordeeld tot 3,5 jaar »
- Oud-president Christian Wulff vrijgesproken in corruptieproces »
- Duitse justitie verdenkt vertrouweling Merkel van belangenverstrengeling »
- Politicus omkopen wordt strafbaar in Duitsland »
