1. De voorlopige uitslagen zijn binnen, wat zijn de verschillen met 2009?
(Klik op de grafiek om te vergelijken met de uitslag van 2009)
De opkomst is met 48,1% een stuk hoger dan de 43,3% van 2009.
2. Wie is de winnaar van gisteren?
Opvallend is het flinke herstel van de SPD. Na het dieptepunt in 2009 – toen de partij zakte naar iets meer dan 20% – klimmen de sociaal-democraten nu met 6,5% naar meer dan 27%. Fractieleider Martin Schulz wordt gezien als de succesfactor, ook omdat aanvoerder is van alle Europese sociaal-democraten. Verder ziet de SPD de winst als beloning voor de zichtbaarheid binnen de regering Merkel. Minister van Financiën Wolfgang Schäuble (CDU) relativeerde het opkrabbelen van zijn regeringspartner. “Er waren tijden dat jullie ontevreden waren met alles onder de 30%. Jullie zijn veel te bescheiden geworden”, schamperde hij zondagavond in de tv-show van Günther Jauch.
3. Maar Alternative für Deutschland (AfD) heeft toch nog meer gewonnen?
Klopt. De eurosceptische partij bestaat net een jaar en krijgt nu al 7% mee naar Brussel. Dan ben je een echte winnaar. Het is een grote steun voor partijleider Bernd Lucke en Europees lijsttrekker Hans-Olaf Henkel.
4. Wil AfD samenwerken met eurosceptici als het Marine Le Pen en Geert Wilders?
Er gaat in Duitsland geen dag voorbij of de AfD worden verweten ‘eurohaters’ te zijn of zelfs racisten en erger. Telkens weer moet Lucke uitleggen dat hij verre wil blijven van Wilders en Le Pen. Ook bij de Britse eurosceptische Ukip ziet hij nog weinig aanknopingspunten. Tegenover Duitslandnieuws verklaarde Bernd Lucke dat hij meer ziet in allianties met partijen als de ChristenUnie, nu lid van de Europese Conservatieven en Hervormers.
5. CDU/CSU levert in, zijn de Duitsers niet meer blij met Merkel?
Het lijkt niet aan Angela Merkel te liggen. CDU haalt net als in 2009 rond de 30% van de stemmen. Het grote verlies zit bij zusterpartij CSU uit Beieren. In 2009 haalden ze nog meer dan 7%, dat daalde af naar bijna 5%. Er wordt gedacht dat Beieren ‘stemmoe’ is. In nog geen jaar tijd moest de Zuid-Duitse deelstaat viermaal naar de stembus voor landelijke, deelstaat-, gemeentelijke en Europese verkiezingen. Voormalig SPD-leider Peer Steinbrück vond de partij CSU te rechts-populistisch geworden. “Kiezers hebben het door als je stellingen kopieert. Dan stemmen ze liever op het origineel”, zei hij zondagavond tegen Günther Jauch.
6. Komt het nog goed met de liberale FDP?
Dat is afwachten. De liberalen zijn nog altijd niet bekomen van de keiharde verkiezingsnederlaag afgelopen september. Toen verdween de partij uit de Bondsdag. Partijleider Christian Lindner stelde zondagavond ook dat deze verkiezingen te vroeg kwamen. Hij wil zich vastklampen aan liberalen elders in Europa. Lindner kijkt graag naar zijn Nederlandse zusterpartijen D66 en VVD. Ook schreef hij onlangs een ingezonden brief met de Nederlandse premier Mark Rutte in Die Welt.
7. Duitsland heeft geen Europese kiesdrempel meer, welke kleintjes halen een zetel?
De Piraten, de Freie Wähler (soort Leefbaar), de ecologische ÖPD, de rechts-extremistische NPD, de partij voor Dierenbescherming, de Gezinspartij en het satirische Die Partij lijken volgens de voorlopige uitslagen allemaal één zetel te halen.
8. Hoe ziet de zetelverdeling er uit?
(Klik op de grafiek om te vergelijken met de zetels van 2009)
9. Hoe groot is de invloed van de kleine nieuwkomers?
Rechts-extremisten, Piraten, Dierenbeschermers, een soort leefbaren, een ecologische partij, een gezinspartij en een satiricus die zijn mandaat na een maandje weer wil opgeven. Zo lang deze partijen zich in Brussel niet kunnen aansluiten bij een Europese fractie, zal hun invloed gering zijn. Andersom worden ze wel zichtbaarder voor de Duitse kiezer, waarmee ze aan invloed kunnen winnen. Het is dus mogelijk dat dankzij het verdwijnen van de kiesdrempel deze ‘kleintjes’ in Brussel een springplank vinden voor succes in eigen land waar voorlopig nog wel een kiesdrempel van 5% geldt.
10. Hoe kijken de Duitsers naar de rest van Europa?
Duitse media en veel politici berichtten bijna juichend over de nederlaag van Geert Wilders de winst van het pro-Europese D66. In dat licht is het afgrijzen over de winst van Marine Le Pen (FN) in Frankrijk en het Britse Ukip van Nigel Farage ook groot in Duitsland. Ook de winst van de FPÖ in Oostenrijk en tal van eurosceptische successen in andere landen zit veel Duitsers niet lekker.
Duitslandnieuws over de Europese Parlementsverkiezingen
- Liveblog: CDU/CSU blijft grootste ondanks domper »
- Doorbraak kleinere partijen in Duitsland via Europese verkiezingen »
- Alternative für Deutschland wil in Europa samenwerken met ChristenUnie »
- Kieskompas moet euro-enthousiaste Duitsers beter informeren over Brussel »
- FDP-leider Christian Lindner: We kunnen leren van D66 »
- Duitsland ziet anti-Europa en extreem-rechts in volle vaart op zich afkomen »
- Duitse liefde voor Europa raakt steeds meer bekoeld, AfD gaat Europa in »
