Duitsland hervormt de Energiewende. Door allerlei concessies aan het bedrijfsleven gaan de plannen niet ver genoeg, zeggen critici. Een aantal bedrijven ontspringt de dans bij de invoering van marktwerking in de Energiewende.
De winnaars
1. Eigenaars van biogasinstallaties:
Bijvoorbeeld gemeentebedrijven en gemeentelijke samenwerkingsverbanden
Reden: Weliswaar komt er een maximumgrens voor het aantal nieuw te bouwen installaties. Dat komt in feite neer op een quotum van 100 megatwatt per jaar (omdat de eco-toeslag ook daalt), maar de uitbreiding van bestaande installaties blijft mogelijk. De extra kosten van deze versoepeling is 264 miljoen euro.
2. Exploitanten van zonnepanelenparken
Bijvoorbeeld Capital Stage (grootste exploitant in Duitsland).
Reden: Reeds bestaande solarparken mogen blijven bestaan, dus de exploitanten hoeven niet mee te doen aan de inkrimping van het aantal zonnepanelen die minister Gabriel voor ogen heeft. Wel daalt de subsidie voor de bouw van nieuwe parken, maar dat was al eerder besloten.
3. Exploitanten van offshore windmolenparken
Bijvoorbeeld EnBW (1.000 megawatt in de planning) RWE (669 megawatt), Vattenfall (288 megawatt), E.On (288 megawatt).
Reden: De nieuwe maximumgrens van 6.500 megawatt tot 2020 wordt wegens vertragingen bij de aanleg van windmolens op zee toch al niet gehaald. Het quotum is dus geen inkrimping. De eco-toeslag blijft 19 cent (18 cent vanaf 2018) per kilowattuur. En dat gaat niet verder naar beneden.
4. Grote bedrijven met een hoog energieverbruik
Bijvoorbeeld ThyssenKrupp (metaal) en BASF (chemie)
Reden: De ruimhartige vrijstelling van de ecotoeslag op de energierekening voor de zware industrie blijft. De hoogte van de minimale vaste bijdrage van deze bedrijven hangt nog af van het onderzoek dat de EU hiernaar doet. Onder meer Nederland heeft samen met andere lidstaten geklaagd dat de tegemoetkoming van de Duitse staat ongeoorloofde staatssteun, ofwel protectionisme is. Aan het eind van dit jaar wordt een uitspraak verwacht.
5. Grote bedrijven die hun eigen stroom opwekken
Bijvoorbeeld BASF, Bayer, Volkswagen, ThyssenKrupp
Reden: Voortaan krijgen bedrijven die zelf hun stroom opwekken geen eco-toeslag meer. Maar dat geldt niet voor bestaande installaties, terwijl Gabriel dat eerst wel van plan was. Bij nieuwe installaties moet echter wel een toeslag betaald worden van 1,2 cent per kilowattuur in plaats van de reguliere prijs van 6,24 cent.
6. Onshore windmolenbouwers
Bijvoorbeeld: Nordex, Senvion (voorheen Repower), Enercon, Siemens, ThyssenKrupp, Juwi, WPD, PNE Wind.
Reden: Ook hier betekent de bovengrens voor het aantal nieuw te bouwen windmolens geen beperking voor de huidige plannen. Het maximum van nieuwe windmolens komt te liggen op 2.500 megawatt per jaar, terwijl er in 2013 voor 2.232 megawatt aan turbines is neergezet. Het vervangen van rotorbladen voor efficiëntere exemplaren is ook opgenomen in de laatste plannen. Deze versoepeling kost 113 miljoen euro.
Verliezers
1. Mkb’ers die veel stroom verbruiken
Bijvoorbeeld bakkerijen, gieterijen en wasserijen.
Reden: Deze bedrijven worden ondanks hun hoge energiekosten niet vrijgesteld van de eco-toeslag. Tegelijkertijd krijgen grotere bedrijven wel een vrijstelling. De kosten voor die tegemoetkoming komen dus op de schouders van de kleinere bedrijven te liggen.
2. Bouwers van biomassainstallaties
Bijvoorbeeld Envitec Biogas en BioEnergiePlus
Reden: Biomassainstallaties leveren ook energie wanneer zon en wind niet voor stroom zorgen. Toch gaat de rem op de uitbreiding van vergistingsinstallaties doordat ook de toeslag omlaag gaat. Burgers protesteren over deze maatregel en bovendien is stroom uit biogas duurder dan energie uit windmolens en zelfs zonnepanelen.
3. Consumenten
Experts verwachten dat de eco-toeslag in 2020 een stuk hoger is. Dat is een toeslag die consumenten betalen bovenop de energieprijs waarmee de Energiewende wordt betaald. Nu is die toeslag 6,24 cent, de verwachting is dat het in 2020 8 cent zal zijn. Huishoudens met 4 personen betalen dan per jaar 300 euro extra.
Reden: De hervormingsplannen van Gabriel zijn veel te voorzichtig. Private huishoudens schieten er helemaal niet zo veel mee op, hun energierekening gaat alsnog omhoog.
4. Klimaat
Duurzame energie krijgt voorrang op conventionele ‘vieze’ energie. Toch maakt Duitsland meer gebruik van kolencentrales dan ooit. Deels ligt dat aan het feit dat de Duitsers voor 2022 af willen van atoomenergie waardoor de krachtcentrales die op gas en kolen werken meer te doen hebben. Anderzijds wordt diezelfde vieze energie steeds meer onrendabel juist doordat groene stroom voorrang krijgt en ook nog wordt gesubsidieerd. Daardoor worden de emissierechten steeds goedkoper, waardoor het voordeliger is geworden om energie uit bruinkool te halen. Deze methode heeft de hoogste CO2-uitstoot van allemaal. En daardoor merkt Duitsland gek genoeg dat dankzij de Energiewende de klimaatdoelen niet wordt gehaald. Het land stoot meer CO2 uit dan ooit.
5. Landschap
In veel regio’s mag tot 40% van het land gebruikt worden voor maïs dat bestemd is voor biogas. Veel gebieden krijgen daardoor een wat troosteloze aanblik. Vooral in Beieren speelt dit dankzij overbemesting en monocultuur. Het landschap lijdt ook onder de wouden aan windmolens die zijn ontstaan. In Zuid-Duitsland hebben belangrijke vakantiegebieden zoals het Zwarte Woud een ander uiterlijk gekregen.
6. Treinreizigers
Kleinere spoorbedrijven moeten binnenkort een hogere eco-toeslag betalen, wat wordt doorberekend in duurdere treinkaartjes. Zo wordt een kaartje in de Berlijnse metro waarschijnlijk 20 cent duurder. De reden hierachter is dat Brussel Duitsland dwingt om minder bedrijven vrij te stellen van de eco-toeslag. Het grootste vervoersbedrijf, de Deutsche Bahn, ontspringt de dans.
Duitslandnieuws over de Energiewende
- Alle artikelen over het thema Energiewende »
- 10 Redenen waarom de Duitse Energiewende zo complex is »
- Werkbezoek met Tennet-topman Mel Kroon: Nederland moet leren van Energiewende »
- Sigmar Gabriels plannen om dure Energiewende te hervormen gaan ‘niet ver genoeg’ »
