Tegel is een merkwaardig vliegveld. Op Schiphol loop je een kwartier (al dan niet over een lopende band) voor je bij de uitgang bent. Op Berlijn Tegel sta je buiten voor je het weet. Tip: loop even terug naar binnen om geld te pinnen. Want in Berlijn zul je geld nodig hebben. Niet omdat Berlijn duur is, maar omdat in Berlijn betalen met pin of creditcard niet de regel maar de uitzondering is.
In Berlijn kom je niet ver zonder papiergeld. Berlijn mag het centrum van de Europese startup scene zijn, de rest van de stad houdt op bijna communistische manier vast aan het vertrouwde. En het vertrouwde heet papier. Dus: als het u spijt dat de wereld een grote paperless office is, ga dan naar Berlijn, want daar komt dat pas over 50 jaar.
Het is het restaurant waar je alleen met Bargeld – contant – kunt betalen. Dan hebben we het niet alleen over de lokale currywurstboer, maar over talloze leuke, hippe en moderne restaurants overal in de stad. Wat betekent dat een zakenlunch opgebroken kan worden voor een intermezzo bij de pinautomaat.
Vertrouwen
Het is de verhuurder die wil dat ik langskom om de wijziging in het huurcontract in persoon te ondertekenen. Elkaar een hand geven, een kop slechte koffie drinken, de papieren bekijken, en dan in tweevoud tekenen. Het kan per post, het kan per fax, en je kunt ook een pdf mailen, maar elkaar aankijken met het papier in handen waarop de handtekening staat van de ander, de inkt nog nat, dat geeft pas echt vertrouwen.
Het is de accountant die wil dat wij een kasboek bijhouden. En als we proberen uit te leggen dat er in ons bedrijf geen kasgeld omgaat, houdt hij koppig vol dat er een kasboek moet zijn. En het moet geen Excel-sheet zijn of Google Spreadsheet. Het moet een boek zijn, met een harde kaft, waarin je met vulpen inkomsten en uitgaven schrijft.
Toen ik op de middelbare school zat, ging ik voor het eerst naar Berlijn. Mijn paspoort was een keer meegewassen in de binnenzak van mijn spijkerjas. Het zag er verfomfaaid uit, maar het leverde in andere landen nooit problemen op, alles was immers nog leesbaar. Maar in Duitsland werd ik bijna het land niet ingelaten. De Oost-Duitse grenswacht keek mij aan met een blik vol verachting en ongeloof: Das ist ein Dokument!
Eerbied voor papier
Er is veel veranderd, maar dit niet. Berlijn heeft nog steeds respect voor documenten, en nog steeds eerbied voor papier. Ik kan het bespotten, maar ik denk dat het liefde is. Het is de liefde voor het tastbare. En misschien is alles wat liefde is, wel mooi. Voor ik Berlijn verlaat zie ik op Alexanderplatz een groot banier: Das Papier ist nicht tot! Nog minstens 50 jaar niet.
Richard Osinga is founder en COO van Triposo
Meer van Richard Osinga
- Berlijnse start-up scene, zijn er hier ook Duitsers? »
- Serieus Duits zaken doen met een scheutje folklore »
