Tijdens het bezoek van minster Timmermans aan Berlijn afgelopen januari bleek al de goede verstandhouding met zijn Duitse collega Steinmeier. De Duitse minister sprak er zijn steun uit voor de Nederlandse Europa-koers van subsidiariteit. Vandaag publiceerden de sociaal-democraten samen een opiniestuk in Handelsblatt waarin ze pleiten voor een Europa ‘dat zich niet bemoeit met kleinigheden, maar bezig is met de grote vragen van deze tijd’.
Sterk Europa met de juiste prioriteiten
Aan de vooravond van de dag dat we herdenken dat 100 jaar geleden de Eerste Wereldoorlog uitbrak worden we er aan herinnerd hoe fragiel vrede en stabiliteit zijn, ook nu in onze directe omgeving. De gebeurtenissen in Oekraïne hebben Europa en de wereld in de zwaarste crisis sinds de val van het IJzeren Gordijn geleid. De plotselinge crisis herinnert ons er zeer dringend dat de taak om Europa beter en sterker te maken prominent bovenaan de agenda moet staan. Alleen samen kunnen we de voor ons liggende uitdagingen overwinnen.
Voor de hervorming van de Europese Unie en de eurozone hebben we veel bereikt, maar er blijft nog veel te doen. We moeten er voor zorgen dat onze jonge generatie tijdens de aanhoudende economische crisis niet het vertrouwen in het Europese project verliest. We moeten Europa overtuigend uitleggen en laten zien dat Europa nog steeds het beste middel is om onze belangen op het internationale toneel te verdedigen en oplossingen vinden voor de grote vragen van de toekomst. Om er een paar te noemen: de steeds toenemende globalisering van onze economie, de klimaatsverandering, de vergrijzing en de digitalisering van steeds meer aspecten van het dagelijkse leven.
De verkiezingen voor het nieuwe Europese Parlement en het instellen van de nieuwe Europese Commissie zullen ons de gelegenheid geven de koers voor de EU te bepalen. Drie punten vinden daarbij bijzonder belangrijk.
Als eerste hebben we een sterkere focus nodig. Europa moet de grote vragen aanpakken die we alleen samen onder de knie kunnen krijgen. Op de voorgrond staat allereerst de invulling van de politiek tegenover onze buren in het oosten en het zuiden en de verbetering van onze capaciteit om op niet-politieke uitdagingen te reageren. Daarbuiten gaat het om de versterking van onze economie door de verdieping van onze eigen markt, gezonde balansen, het scheppen van nieuwe banen en de versterking van de sociale samenhang. In de eurozone mag het ergste dan misschien voorbij zijn, maar we moeten werken aan de constructiefouten van het Maastricht-systeem.
Subsidiariteit is geen eenrichtingsverkeer. Europa moet niet proberen om alles te doen. Het moet ‘groot bij grote vragen en klein bij kleine vragen zijn’. Op Europees niveau moeten we ons op de belangrijkste vragen van onze tijd concentreren, in plaats van ons bezig te houden met problemen die ook op andere niveaus kunnen worden opgelost. We moeten ons inzetten voor minder bureaucratie. Daarbij moeten we niet ter discussie stellen wat we in Europa hebben opgebouwd. We willen niet ‘minder Europa’, maar we willen een ‘beter Europa’. Met andere woorden: het idee van de subsidiariteit moet in Europa echt doorleefd worden.
We vertrouwen er op dat de komende Europese Commissie er bij nieuwe maatregelen op let dat het een intelligente mix moet zijn van prioriteiten en terughoudendheid die het Europese project niet verzwakt maar juist versterkt.We juichen het toe als de Europese Raad, de Commissie en het Parlement aan het begin van de volgende regeerperiode de politieke prioriteiten van de EU voor de komende jaren uitzet.
Ten tweede moet Europa bij de implementatie beter worden. We hebben sterke en efficiënte Europese instituten nodig die er op toezien dat politieke besluiten succesvol worden toegepast. De toepassing hangt natuurlijk niet alleen van de Europese Commissie af, maar de commissie heeft wel een sleutelpositie. Voor de nieuwe Commissie aan de slag gaat moeten we drie centrale vragen overdenken: Is de Commissie voor de voor de noodzakelijke focus met 28 lidstaten die telkens aan losse dossiers werken wel goed toegerust? Is het niet zinvoller als een aantal van de commissarissen op betaalde thema’s samenwerkt? Zouden niet hoge vertegenwoordigers van de buitenland- en veiligheidspolitiek een sterkere coördineringsrol binnen de Commissie hebben?
Als derde moeten we de legitimiteit van de Europese besluitvorming verbeteren. We hebben een functionerend Europees Parlement nodig en een sterke Europese oriëntatie van de nationale parlementen bij de begeleiding van Europese beslissingen. Maar legitimiteit binnen de EU is meer dan dat. We moeten een betere teamgeest hebben. De EU is meer dan een geografische belangenclub. We hebben een gezamenlijke geschiedenis die meer dan 2000 jaar terug gaat. We delen gelijke waarden, we geloven in vrijheid, persoonlijke en sociale rechten. We moeten ons gevoel van saamhorigheid behouden en verdedigen wanneer dat nodig is. Alleen wanneer alle Europese lidstaten zich als deel van het team voelen, kunnen we de noodzakelijke resultaten behalen.
Nederland en Duitsland kijken terug op een geschiedenis met veel bijzonder moeilijke momenten. Vandaag, 100 jaar na het begin van de Eerste en 75 jaar na het begin van de Tweede Wereldoorlog zijn we dikke vrienden in het hard van Europa. Samen hebben we ons aan een sterk Europa verbonden. Daarom zien we er naar uit dat de komende Europese Raad voor algemene aangelegenheden zich met de volgende vragen zal bezighouden. Hoe krijgen we in Europa de juiste mix van prioriteiten en terughoudendheid? Hoe kunnen we de focus, de legitimiteit en de samenhang daarvan verbeteren? Wij zetten ons in voor een gezamenlijke verklaring over de politieke zwaartepunten van de EU, waar alle 28 lidstaten achter staan. Alleen een Europese Unie met de juiste prioriteiten en een echt saamhorigheidsgevoel zal in staat zijn de komende uitdagingen aan te gaan.
Frank-Walter Steinmeier (SPD) en Frans Timmermans (PvdA)
Dit opiniestuk verscheen dinsdag 18 maart in Handelsblatt.
Meer experts op Duitslandnieuws:
- Carsten Brzeski: Europa heeft Jack Bauer nodig »
- Bas Wissing: Toch hypotheekrenteaftrek voor Nederlandse grensarbeiders »
- Carsten Brzeski: Duitse bedrijven onvermoeibaar optimistisch »
- Bavo van den Idsert: Weet op wie je je richt wanneer je naar Duitsland exporteert »
- Frank Gersdorf: ‘Industrie 4.0′ is misschien een hype maar heeft wel toekomst »
