Tot voor kort konden starters alleen een ‘Gesellschaft mit beschränkter Haftung (GmbH, vergelijkbaar met de Nederlandse BV)’ oprichten met een startkapitaal van minimaal 25.000 euro. Een flinke drempel.
GmbH en UG
Gevolg? Met behulp van slimme brievenbusmakelaars registreerden meer dan 60.000 Duitse ondernemers hun bedrijf als ‘limited company‘ in Groot-Brittannië. Tegen een fractie van de kosten kan daar binnen 24 uur een bedrijf worden geregistreerd met een minimuminleg van één pond sterling. De Britten vinden het prima wanneer een limited fysiek gevestigd is in Duitsland. De rechtsvorm werd zo populair dat zelfs de bakkerij in mijn straat zijn bedrijf begin 2008 liet registreren in Engeland.
In reactie daarop introduceerde Duitsland in 2009 de UnternehmersGesellschaft (UG). Een 1-Euro-GmbH in de volksmond, omdat een startkapitaal van slechts één euro is vereist. Dan zal zeker niemand meer kiezen voor een limited, zou je zeggen. Toch blijft de omweg via Groot-Brittannië populair.
Rompslomp
Het opzetten van een bedrijf is namelijk een schoolvoorbeeld van wat de Duitse bureaucratie te bieden heeft. Notaris bezoeken, bankrekening aanvragen, startkapitaal overmaken, aanmelden bij het handelsregister, belastingnummer aanvragen en inschrijven bij het Gewerbeamt. Allemaal aparte processen. Allemaal in het Duits. Trek er gerust 6 weken en 1.000 euro voor uit. Een lastige opgave voor een enthousiaste buitenlander met weinig financiële middelen.
Gesprek met Merkel
Vorig jaar was Angela Merkel op bezoek bij spelletjesbedrijf Wooga (foto). Zij vroeg: “Hoe kunnen wij het voor buitenlanders makkelijker maken om een bedrijf te starten?” De antwoorden lagen voor de hand: “Zorg ervoor dat uw ambtenaren Engels spreken, vereenvoudig het proces, verlaag de kosten en ontwikkel een rechtsvorm met internationaal aanzien”. Merkel beloofde er werk van te maken.
Van 6 weken naar 72 uur
In het onlangs gepresenteerde 171 pagina’s tellende coalitieverdrag tussen CDU en SPD komt het woord ‘start-up’ precies één keer voor. Afgelopen herfst was er nog sprake van een ‘One-Stop-Agency’, waardoor het opzetten van een onderneming binnen 72 uur op één plek mogelijk zou moeten worden. Helaas is dit in het definitieve akkoord verworden tot ‘doelstelling’ en is de termijn van 72 uur verdwenen. Van concrete verandering lijkt op dit moment dus nog weinig sprake.
Drempels verlagen
Als het gaat om het stimuleren van entrepreneurship lopen onze oosterburen op veel vlakken voor. Denk aan riante subsidieregelingen, gratis coaching en grote publiek-private ‘venture capital bedrijven’. Toch is in mijn ogen het vereenvoudigen van de eerste stap, te weten het registreren van je onderneming, minstens even belangrijk voor de toegankelijkheid van ondernemerschap. Het kan net het verschil maken tussen een idee tot uitvoering brengen of toch maar in een vertrouwde baan blijven hangen. Ik hoop dan ook dat het opzetten van een onderneming in Berlijn op korte termijn stukken eenvoudiger wordt. Alleen dan kan Berlijn haar volledige potentie als ‘start-up hub’ benutten.
Mathieu Sneep is internetondernemer in Berlijn en oprichter van Cipasso.
