Op de korte termijn verandert de koers van Duitsland nauwelijks, maar voor de lange termijn wel, zegt Hanco Jürgens van het Duitsland Instituut in Amsterdam. Kleine beleidswijzigingen hebben in de EU immers grote gevolgen.
Duitsland heeft al voor de verkiezingen zo’n beleidswijziging ingezet. Geheel tegen de eigen lijn in en geruisloos heeft de Duitse regering in juli dit jaar als enige EU-lidstaat honderd miljoen euro vrijgemaakt voor een investeringsfonds voor kleine en middelgrote Griekse bedrijven.
De SPD juicht dit soort initiatieven toe en Merkel kan het goed gebruiken om te voorkomen dat zij als behoudzuchtige kantoorklerk te boek komt te staan.
Bankenunie hangt af van Karlsruhe
Uiteindelijk hangt veel af van het constitutionele hof in Karlsruhe dat waakt over de grondwet en daarmee ook over de door Duitsland ondertekende internationale verdragen.
De instemming van het hof met de nieuwe bankenunie is een vereiste. Om afwijzing te voorkomen stelde de Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble een tweetrapsmodel voor.
Een volledige transfer van bevoegdheden van de Duitse naar de Europese Centrale Bank is volgens Schäuble pas mogelijk na afsluiting van een nieuw Europees verdrag. Iets waar Nederland niet op zit te wachten.
Een belangrijke randvoorwaarde is dat de Unie als geheel bijeen blijft, de Britten incluis. Dat komt goed uit voor Nederland. De Britten willen meer vrije markt en minder Brussel, een geluid dat ook in ons land vaak gehoord wordt.
Op korte termijn verandert weinig
Maar op de korte termijn verandert de Europese koers nauwelijks, denkt Jürgens.
De uitruil van programmapunten zal vooral plaatsvinden op het terrein van de arbeidsverhoudingen en investeringen in de infrastructuur.
Verder lijkt de SPD-lijn aardig op die van de CDU:
Ook de SPD is tegen het maken van nieuwe schulden. Anders dan vaak wordt beweerd, pleiten de sociaaldemocraten niet voor Eurobonds, maar wel voor hogere belastingen voor de veroorzakers van de kredietcrisis, de banken en de beurzen.
Maandagmiddag ondertekenden de coalitiepartners het regeerakkoord echt. Eerder werd al een soort intentieverklaring getekend.
SPD-punten worden niet doorgedrukt
Het lijkt onwaarschijnlijk dat de SPD in staat zal zijn eigen andere programmapunten over de EU er door te drukken, stelt Jürgens.
Een gemeenschappelijke economische regering naar Frans model en een schuldenaflossingsfonds voor lidstaten met een hoge staatsschuld komen er niet, hooguit in een sterk afgezwakte vorm.
Volgens Jürgens heeft de Duitse kiezer gekozen voor continuïteit van het beleid. Merkel zal haar EU-beleid, zo nadrukkelijk gesteund door de bevolking, niet willen aanpassen.
Het leken de saaiste verkiezingen ooit te worden, maar de uitslag is historisch. De Bondsdag bestaat nu uit een verdeeld links blok en een hecht rechts blok, waar niemand om heen kan.
Hanco Jürgens, is wetenschappelijk medewerker van het Duitsland Instituut Amsterdam en fellow van het Montesquieu Instituut. Het gehele artikel van Jürgens is terug te lezen op het Montesquieu Instituut. De passages zijn met toestemming overgenomen.
