Blijf op de hoogte van politiek en economisch nieuws uit Duitsland
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Steden in structureel zwakke regio’s kunnen maar nauwelijks profiteren van de aantrekkende economie in Duitsland, stelt Hans-Peter Busson van E&Y in Handelsblatt. “De extra belastinggelden stromen vooral binnen bij steden waar het toch al goed ging.” Slechts twee van de 71 steden in Duitsland met meer dan 100.000 inwoners zijn zonder schulden. Wolfsburg profiteert zeer van de enorme belastingbetalingen van autofabrikant Volkswagen. Dresden verkocht veel vastgoed en wist daarmee de balans weer op orde te krijgen.
Schuldenberg groeit
Daarentegen groeide in heel Duitsland de schuldenberg verder: van 44,6 miljard euro eind 2010 naar 47,9 miljard in 2012. Het grootste aandeel daarvan komt van enkele steden met extreem hoge schulden. Al 19 steden hebben inmiddels de miljardengrens overschreden. De rode lantaarndragers komen allemaal uit Noordrijn-Westfalen: Essen, Keulen, Duisburg, Dortmund en Oberhausen. Wanneer de schulden over het aantal inwoners wordt verdeeld wordt de lijst aangevoerd door Oberhausen, Offenbach am Main, Ludwigshafen, Hagen en Saarbrücken.
Tijdbom
Ernst & Young vindt dat deze schuldenlast een tikkende tijdbom is. “Dankzij de lage rentestand kunnen de gemeenten hun schulden op dit moment nog net aan”, zegt Busson. “Maar als de rente gaat stijgen, of wanneer de banken zich verder terug trekt van zaken met de overheden, dreigen aanzienlijke problemen, omdat het grootste deel uit kortlopende kredieten bestaat.”
In het coalitieakkoord dat nu ter goedkeuring bij de SPD-leden ligt, staat de ontlasting van gemeenten op de agenda. Zo zouden ze voor 5 miljard euro aan integratiehulp voor gehandicapten in de samenleving op de landelijke overheid kunnen verhalen. Het is een omstreden maatregel, want niet iedereen is er van overtuigd of de gemeenten dit ook echt nodig hebben. Want anders dan de regering in Berlijn en de deelstaten, zijn de gemeenten gezamenlijk nog niet in de rode cijfers beland.
Schuldsanering op maat
Van dergelijke algemene regelingen profiteren ook de gemeenten die geen ondersteuning nodig hebben. Volgens E&Y zet het meer zoden aan de dijk om voor de steden die in de hoogste nood verkeren een schuldsanering op maat te maken. Dat valt echter onder de verantwoordelijkheid van de deelstaten, en die hebben in de meeste gevallen zelf geen geld.
E&Y stelt daarom dat steden hun participatie beter moeten benutten. Bij veel gemeentelijke bedrijven gaat de politieke invulling voorop. Efficiëntie en opbrengsten tellen te vaak minder mee. Ook de verkoop van aandelen en vastgoed om het huishoudboekje beter in balans te brengen, moeten volgens het bureau geen taboe zijn.
Gemeentes met schulden
Schuld per inwoner in euro’s
De minste schulden
- Dresden: 0
- Wolfsburg: 0
- Stuttgart: 59
- Heilbronn: 267
- Jena: 382
- Düsseldorf: 385
De meeste schulden
- Oberhausen: 8.369
- Offenbach am Main: 8.218
- Ludwigshafen: 6.555
- Hagen: 6.505
- Saarbrücken: 6.252
- Müllheim an der Ruhr: 6.166
