De inkt onder het coalitieakkoord was afgelopen week nog niet droog, of de kritiek stroomde binnen. Vanuit het bedrijfsleven en van economen. Maar ook vanuit de eigen achterban kregen de partijen de wind van voren. Zo vinden CDU-economen dat hun partij wel erg naar links stuurt. Aan de andere kant staan ook de SPD-leden op hun achterste benen. Volgens hen zal de partij door Merkel worden opgegeten na de samenwerking. Ze wijzen huiverend op wat de FDP afgelopen regeerperiode is overkomen. De liberalen moesten zelfs de bondsdag verlaten. De eerste peilingen waren alarmerend, maar liefst twee derde van de SPD zou tegen het akkoord stemmen.
Al die heibel, het zou kunnen duiden op een goed compromis. Als alle partijen evenveel van hun standpunten moeten inleveren, dan ligt de kans op succes om de hoek. Maar het gaat hier niet om partijen die even groot zijn. De christendemocraten zijn bijna dubbel zo groot (41% om 25%) als de sociaaldemocraten, maar in het coalitieakkoord lijkt het bijna zo of er op een fifty-fiftyakkoord is gemikt. Met 8 ministers voor CDU/CSU en 6 voor de SPD.
Sociaal akkoord
Bovendien heeft de SPD belangrijke sociaaldemocratische standpunten in het akkoord weten te krijgen. Het minimumloon gaat er komen, pensioenen voor de armsten worden verhoogd, er komt een vrouwenquotum voor bestuursraden van beursgenoteerde bedrijven en flexwerkers worden beter beschermd. De toonaangevende krant Handelsblatt vroeg zich zelfs af of de CDU zich niet had weggecijferd ten behoeve van de sociaaldemocraten. ‘Wo ist Angela Merkel?’. De liberale FDP-voorzitter Christian Lindner stelde dat hij een wel erg sociaaldemocratisch akkoord las. Wie al deze geluiden hoort zou denken, de SPD is gek als het niet snel toehapt.
Toch is de aarzeling groot, de ‘Genossen‘ vinden het akkoord te veel rieken naar christendemocratie. Kritiek klonk er van vele SPD-zijden, vooral uit de dichtstbevolkte deelstaat Noordrijn-Westfalen waar de hele gehele coalitievorming al met argwaan werd bekeken. Daarom was het bepaald niet toevallig dat partijleider Sigmar Gabriel dit weekend naar deze kritische deelstaat toog. Is het Ruhrgebied overtuigd, grote kans dat de rest van de SPD dan ook wel instemt. Maar Gabriel werd opgewacht door demonstranten. Ze hielden borden in de lucht: ‘Danke für nichts!‘ Dat de SPD-leden wel even voor zullen stemmen, lijkt zeker geen uitgemaakte zaak.
Woede zakt
De 475.000 SDP-leden die de komende twee weken per brief mogen stemmen tonen zich dus kritisch. Wanneer ze het akkoord afschieten, zijn de coalitiegesprekken voor niets geweest. Nieuwe verkiezingen zijn dan waarschijnlijk. Maar ondanks de kritiek en de demonstranten lijkt de ergste woede gezakt te zijn. “Wie maar 25% haalt, kan niet veel meer eigen standpunten in het akkoord krijgen”, zegt partijlid Renate Hübsche (78) tegen Handelsblatt op de bijeenkomst. “Het maakt me nog steeds woedend dat er mensen zijn die werk doen en daar van niet leven kunnen. Maar het minimumloon staat er in. Niet perfect, maar voldoende dat de partijtop op mijn ‘ja’ kan rekenen.
Daarmee lijkt Hübsche het standpunt te verwoorden van de meerderheid van de SPD’ers. Volgens een enquête van Emnid is inmiddels 70% van plan om voor te stemmen. Zo zag het er bij de presentatie van het akkoord bepaald niet naar uit. Gabriel kreeg onbedoeld hulp van ZDF-presentatrice Marietta Slomka waarmee hij op tv woorden kreeg. Voor Duitse begrippen ging het er ongehoord fel aan toe. Politiek analisten stellen nu dat de ‘aanval’ van de presentatrice er aan bij heeft gedragen dat veel SPD’ers zich nu achter Gabriel scharen.
http://www.youtube.com/watch?v=0S93iOHA9Zs
Marietta Slomka en Sigmar Gabriel in de clinch
De SPD-leden weten ook dat bij een tegenstem en het mislukken van de coalitie de partij ook vermorzeld kan worden. Daarom lijken alle voortekenen voor Angela Merkel gunstig, zij kan zich vast gaan warmlopen voor haar derde termijn door zich druk te maken over wie welke ministerspost krijgt. De SPD heeft al verklaard de zes toegewezen plekken eerlijk te verdelen. Het worden drie mannen en drie vrouwen.
*CDU/CSU vormen samen met de SPD de grote coalitie, Große Koalition in het Duits. Afgekort is dat ‘GroKo’, wat lijkt op het koosnaampje ‘Kroko’ voor een krokodil.
Foto: Flickr by SPD NRW
