Het Deutsche Institut für Wirtschaftsforschung (DIW), het Institut der deutschen Wirtschaft (IW) en het Institut für Makroökonomie und Konjunkturforschung (IMK) zien ondanks de onverwachte sterke stijging van de ifo-index, waarmee het zakelijke klimaat wordt gemeten, nog geen reden om optimistisch te zijn over de economische groei. “Ik zou er voor willen waarschuwen om niet te optimistisch te worden”, zegt DIW-onderzoeker Ferdinand Fichtner tegen Handelsblatt Online. “De stemming bij bedrijven is inderdaad goed. Maar bij de harde cijfers ziet het er nog niet zo goed uit. Kijk bijvoorbeeld maar naar de grafieken van het aantal orders dat binnen is gekomen of de totale productie. Ook wordt er nog niet zo veel geïnvesteerd. Dat wijst er op dat ondernemers de toekomst nog niet zo rooskleurig inzien.”
Het sprankelt nog niet
Ook IW-directeur Michael Hüther waarschuwt er voor de ifo-cijfers te overschatten. “Nog maar net zijn de economische vooruitzichten globaal gezien weer naar boven gericht, maar nergens sprankelt het echt.” Met een groei van 3% bij het bruto binnenlands product (BBP) blijft Duitsland volgens hem nog onder zijn mogelijkheden. “Er zijn nog te veel onzekerheden; onverklaarbare groei in de Verenigde Staten, politieke risico’s in China. En boven alles de slechte vooruitzichten van die ideeën die nu in Berlijn tussen CDU en SPD worden gesmeed.”
Investeringen nemen niet toe
Ook zijn er nog geen aanwijzingen dat de investeringsbereidheid zal gaan aantrekken in Duitsland. En vanuit bedrijven is nu ook niet af te leiden of bij hogere omzetten die investeringen ook omhooggaan, zegt Hüther. “Dat hangt veel meer samen met of de opbrengsten blijvend goed zijn. Het heeft ook te maken met de uitgebleven hervormingen rond de Energiewende en de arbeidsmarkt. Daarom blijven die investeringen nog wel even uit.”
Kleine groei
Volgens de inschatting van IMK-directeur Gustav Horn neigen de stemmingsindicatoren, waaronder ook de ifo-index, om de economische situatie te volgen. “Dat geldt voor goede en slechte tijden. In zoverre moet je de stijging met terughoudendheid interpreteren. Bovendien gaan bijna alle huidige prognoses uit van een versnelling van een lichte tot sterke economische groei. Vandaar dat de stijging van de ifo-index al ingecalculeerd was.” Volgens deze verwachtingen is een groei van de Duitse economie volgend jaar met 1% waarschijnlijk. “Een fikse opleving is niet te verwachten, zolang de crisis in andere eurolanden groeit.”
De DIW verwacht ook dat de Duitse economie volgend jaar zal aantrekken. “Dit jaar is het ongeveer een half procent, voor volgend jaar verwachten we 2 procent”, zegt DIW-onderzoeker Fichtner. “Dat loopt gelijk op met de mooie cijfers van de ifo-index.” Die ifo-index is in november onverwacht hard gestegen. Het instituut verwachtte een voorzichtige stijging van 107,4 naar 107,7 punten. Maar het werden 109,3 punten.
Export neemt toe
De groeiende conjunctuur wordt gedragen door de toenemende binnenlandse vraag zegt Stefan Kipar van BayernLB tegen Handelsblatt Online. “Het consumentenvertrouwen blijft gesteund door de aanhoudend lage rentes en de goede koopkracht.” Al met kerst kunnen veel winkeliers hiervan profiteren. Duitse economen verwachten dat de Duitse economie zal aantrekken door groei in belangrijke exportlanden als de Verenigde Staten en China waar graag ‘Made in Germany-producten’ worden gekocht.
Een andere reden voor de goede stemming is de goede verwachting van export, zegt ifo-expert Klaus Wohlrabe. “Tot nu toe werd de groei geremd door slechte exportcijfers, en bleef het nog op peil door een goede binnenlandse vraag.” Maar nu lijkt ook de vraag vanuit het buitenland – waaronder zelfs Europa – weer aan te trekken, zegt KfW-hoofdeconoom Jörg Zeuner. En dat is positief nieuws voor andere Europese landen, stelt Andreas Rees van UniCredit. “Het Duitse succes kan andere landen op een positieve manier aansteken.” Vooral de landen die producten aan Duitsland leveren zouden nu stabiliseren.
