In Berlijn breekt een nieuwe tijd aan. Jarenlang gold de hoofdstad als het armenhuis van Duitsland. De beroemde woorden van burgemeester Klaus Wowereit (SPD) dat Berlijn ‘Arm aber Sexy’ is, worden steeds minder waar. De hoofdstad is nog altijd ‘cool’, maar zit het niet meer zo krap bij kas. De zwart-rode stadscoalitie (SPD en CDU) presenteerde deze week het huishoudboekje voor 2014/2015 met vrolijk makende cijfers. Berlijn wil in de komende jaren geen nieuwe schulden meer maken. Het huishoudboekje moet in balans zijn.
130 miljoen voor BER
Ter vergelijking; nog in 2011 legde het Berlijnse college tekort van 1,11 miljard euro op tafel. Maar de stad kan zijn schulden nu betalen en het zich zelfs veroorloven om met 130 miljoen euro de reserves van hoofdpijndossier het nieuwe vliegveld BER aan te vullen. Want dat kan nog duurder worden dan reeds gevreesd.
De reden voor de goede cijfers; met het innen van de belasting wordt al een tijdje veel meer geld opgehaald dan was geraamd. En het wordt alleen maar meer, in 2014 en 2015 verwacht Berlijn nog eens 400 miljoen euro meer te binnen te halen. De belastingcijfers sprankelen omdat de Berlijnse economie de laatste jaren flink vooruit gaat. “De stad is zeer dynamisch. Van alle grote Duitse steden maakt Berlijn de beste ontwikkeling door”, zegt Michael Bahrke het Instituut van de Duitse economie in Keulen tegen Die Welt.
Berlijnse economie groeit met 17%
Sinds 2005 is de Berlijnse economie met meer dan 17% gegroeid. Daarmee staat de hoofdstad (ook deelstaat) nog boven de braafste jongens van de klas als Beieren en Baden-Württemberg. Vooral voor toeristen wordt Berlijn steeds aantrekkelijker. Zij laten bij hun bezoeken miljoenen euro’s in de stad achter en zorgen voor een ‘boom’ bij onder meer hotels. Ook hebben steeds meer grote bedrijven een kantoor als vertegenwoordiging in Berlijn geopend. Andere verenigingen en stichtingen zijn in zijn geheel naar de hoofdstad verhuisd.
Meer werk
Zo komen er steeds meer goed betaalde arbeidsplaatsen, het aantal mensen dat verplicht was om een sociale verzekering te betalen is ook met meer dan 17% gestegen. In geen enkele andere deelstaat kwamen er zoveel goed betaalde banen bij. Experts verwachten dat dit jaar opnieuw meer mensen aan de slag zijn dan voorheen. De lonen zijn sinds 2005 met 25% gestegen. Alleen in Beieren ging het nog een klein beetje beter.
Voor dit jaar verwachten economen een economische groei van 1% in Berlijn, dat ligt beduidend hoger dan het halve procent wat voor heel Duitsland verwacht wordt. Berlijn profiteerde de laatste jaren van de hernieuwde status als hoofdstad en de relatief goedkope levensomstandigheden. Zo zijn er duidelijk meer mensen naar Berlijn verhuisd dan dat er zijn weggetrokken.
Kloof tussen arm en rijk
Maar er is ruimte voor nog meer groei. “Als de grote projecten als het BER vliegveld met meer succes waren afgerond, dan had de stad nog meer kunnen profiteren”, zegt onderzoeker Bahrke. Ook staat Berlijn voor de moeilijke opgaven om de forse kloof tussen arm en rijk te overbruggen. Daarbij moet ook nog de hoge schuld van 60 miljard euro worden afgebouwd.
Bovendien leunt Berlijn op dit moment nog altijd zwaar op de herverdeling van financiële ongelijkheid tussen Oost- en West-Duitsland. In 2012 was de hoofdstad met 3,3 miljard ook de grootste ontvanger van geld. Sinds de hereniging in 1990 kreeg Berlijn 48,7 miljard euro. Dat is meer dan een derde van het totaalbedrag 128 miljard euro wat van west naar oost is gegaan. Die herverdelingsregeling (Länderfinanzausgleich) tussen de deelstaten wordt de komende jaren opnieuw besproken.
Geldkraan
Berlijn kan daarbij in het gedrang raken. Ministers van Financiën uit deelstaten als Beieren, Baden-Württemberg, Hessen of Hamburg die nu geld naar het noord-oosten sturen, kunnen nu de vraag op tafel leggen waarom de hoofdstad ondanks de goede balans nog steeds zo veel geld moet krijgen. Er kan besloten worden dat de geldkraan deels moet worden dichtgedraaid.
