Vanuit onverwachte hoek worden nu wenkbrauwen gefronst als het gaat om een algemeen minimumloon in Duitsland. Wie had verwacht dat er vanuit vakbondskringen kritiek zou komen op de mogelijke nieuwe maatregel? Vooral vakbonden in de industriële sector vrezen dat met het doorvoeren van sectorgebonden ondergrenzen straks de daadwerkelijke loononderhandelingen lastig gaan worden.
Invloed commissie ’te groot’
Op voorspraak van de SPD komt er een algemene landelijke ondergrens, maar moet een zogenaamde ‘minimumlooncommissie’ bestaand uit vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers onder leiding van twee onafhankelijke experts, het loon vaststellen. Dat zal elk jaar moeten plaatsvinden. Vakbonden proberen nu de coalitievorming in Berlijn nog bezig is alvast de invloed van deze commissie in te perken.
Armin Schild is zo iemand die de commissie niet te belangrijk wil maken. Hij is voorzitter van metaalvakbond IG Metall, afdeling Midden-Duitsland. “Ik vind niet dat de commissie de opdracht moet krijgen om jaarlijks over de ondergrens te onderhandelen”, zegt hij in Frankfurter Allgemeine Zeitung. “Het moet niet zover komen dat de jaarlijkse aanbevelingen voor de verhoging van het minimumloon in de praktijk een soort van algemene richtlijn voor loononderhandelingen wordt.” Schild zit ook in het landelijke SPD-bestuur en in de politieke werkgroep ‘Werkgelegenheid en Sociale Zaken’ waarin zijn partij met de CDU en CSU onderhandelt over een coalitieakkoord.
Beslist straks de minimumlooncommissie binnen een grote branche dat het minimumloon komend jaar met 2 procent moet stijgen, dan kunnen vakbonden later bij de echte loonbesprekingen moeilijk aankomen met een looneis van 6%, zegt Schild. “Het wettelijke minimumloon moet die loonbesprekingen volgen en niet andersom.”
Gevolgen voor vakbonden
Steeds meer vakbondsmensen zien ineens welke gevolgen een algemeen minimumloon voor hun eigen werk kan hebben. Zolang het er nog niet naar uit zag dat het er zou komen, streden ze hard voor een minimumloon. Nu gaat het om de toekomst van loononderhandelingen die voor 20 miljoen werknemers gelden. Vanzelfsprekend komen de zorgen vooral vanuit de industrie waar de export sterk is. Daar is in de afgelopen jaren verschillende malen het loon bovengemiddeld verhoogd. De vrees bij de vakbonden is dat die stijging in de toekomst minder hard zal zijn.
Daarbij komt de zorg dat een minimumloon in het algemeen er voor zorgen kan dat bedrijven en werknemers hun belangstelling verliezen voor loonsverdragen. Zo waarschuwde vakbondsvoorzitter Michael Vassiliadis van IG Bergbau, Chemie, Energie (IG BCE) er in oktober voor bij invoering van een minimumloon niet te snel de champagneflessen te ontkurken. “Vakbonden moeten niet hun recht opgeven om over de arbeidsvoorwaarden mee te praten.”
Aanlijnen
Volgens Armin Schild moet de minimumlooncommissie vooral op twee punten aangelijnd worden. “Ten eerste moet de commissie zeer klein zijn.” Als tweede wil de vakbondsleider de commissie inperken door hun wettelijke opdracht heel precies te formuleren. “Ik vind dat de commissie niet jaarlijks, maar eerder elke vier jaar een aanbeveling moet geven.” Bovendien moet de commissie volgens hem ook geen vaste tarieven bepalen, maar meer aan de hand van economische raamwerken een loonontwikkeling op de middellange termijn schetsen. De verantwoordelijkheid voor een concreet minimumloon blijft dan bij de politiek.
