Tussen de coalitiebesprekingen door hebben de leden van de SPD het partijbestuur met de neus op de feiten gedrukt. Tijdens de partijdag in Leipzig werden de bestuursleden weliswaar herkozen, maar met een duidelijk slechter resultaat dan vorig jaar. Partijsecretaris Andrea Nahles kreeg 67,2% ja-stemmen, tegenover 73,2% twee jaar geleden, doorgaans ook maar een middelmatig resultaat. De minister-president van Noordrijn-Westfalen Hannelore Kraft kreeg 85,6%, maar dat is altijd nog 12 procentpunten minder dan in 2011. Kraft geldt nog als een criticus van de coalitie met Merkel, maar de Hamburgse burgemeester Olaf Scholz is een echte pleitbezorger van de samenwerking met de christendemocraten. Dat dit niet partijbreed gedragen wordt, toonden zijn eindcijfer; met 67,3% 17 procentpunten minder dan de vorige keer.
Sigmar Gabriel
Een dag eerder ging het net zo met partijvoorzitter Sigmar Gabriel. In een twee uur durende toespraak verdedigde hij de besprekingen met de CDU. “Wie verwacht dat Merkel het SPD-partijprogramma ondertekent, verwacht te veel. De bondskanselier is niet ineens een socialist geworden. Maar we kunnen nu wel dingen bereiken die we niet voor elkaar krijgen als we in de oppositiebanken van de zijlijn dingen gaan roepen.” Gabriel kreeg applaus, maar kreeg slechts 83,6% van de SPD’ers achter zich. In 2011 was dat nog 91,6%.
De verdeeldheid binnen de SPD is groot. En dat heeft deels te maken met het tegenvallende resultaat van de verkiezingen in september. Met kanselierskandidaat Peer Steinbrück haalde de partij slechts 25,7% van de stemmen. Weliswaar beter dan de vorige keer, maar nog altijd het op één na slechtste resultaat sinds de Tweede Wereldoorlog.
Laatste woord
Drie weken onderhandelt de SPD nu met CDU/CSU, de christendemocratische unie die net tekort schoot voor een absolute meerderheid en dus de sociaaldemocraten nodig heeft. Immers, de Grünen waren de enige andere optie en zij hebben zich al teruggetrokken. CDU/CSU en de SPD hebben al enkele bruggen geslagen, maar zijn nog ver verwijderd van een coalitieakkoord, die idealiter op 28 november er moet liggen. Dan kan Angela Merkel nog voor de Kerst worden gekozen voor haar derde termijn als bondskanselier. De 473 000 SPD-leden hebben dan alsnog het laatste woord, zij mogen over het onderhandelingsresultaat stemmen.
