Het Grote Coalitieoverzicht: Duitslandnieuws zet op een rij welke hordes CDU en SPD moeten nemen om een Grote Coalitie te vormen. Deze thema's zullen de Duitse politiek de komende weken beheersen.
Niet alleen de meerderheid van Duitsland wil een Grote Coalitie, ook de aanhangers van CDU en SPD zijn voor zo’n regering. Bij de CDU ligt dat aantal iets hoger (62%) dan bij de SPD (56%), maar de steun is overduidelijk. Eigenlijk zou je kunnen zeggen; Merkel en Steinbrück, waar wachten jullie nog op? Dit is de wil van het volk! Maar met name de SPD aarzelt. Duitslandnieuws verklaart die terughoudendheid.
De hordes
- De SPD weet nog precies wat er in het eerste kabinet Merkel gebeurde toen er ook een Grote Coalitie was. De sociaaldemocraten kregen er bij de verkiezingen in 2009 flink van langs en haalde met 23% de laagste score in de partijgeschiedenis. Nu heeft de SPD met 26% een klein beetje vertrouwen herwonnen. Maar men ziet ook dat de laatste coalitiepartner van Merkel – de FDP – volledig is weggevaagd en zelfs niet meer in de Bondsdag vertegenwoordigd is. Een dergelijk toekomstscenario boezemt de SPD angst in.
- Als je met Merkel trouwt, dan krijg je de Beierse conservatieven de CSU van Horst Seehofer erbij. Niet bepaald de lievelingskandidaat van de sociaaldemocraten. Seehofer huivert bij ideeën als hogere belastingen voor topinkomens, gelijke rechten voor homoparen, minimumloon en de Energiewende. Hij praat liever over een tol voor buitenlandse automobilisten. Bovendien heeft de CSU in Beieren zojuist een absolute meerderheid gewonnen en barsten ze van het zelfvertrouwen.
- Met name de SPD-partijtop vreest de eigen achterban van zich te vervreemden door met Merkel in zee te gaan. Landsbelang en politieke invloed zijn niet bepaald thema’s die de meeste kiezers enthousiast maken. Daarom zet partijvoorzitter Sigmar Gabriel zo in op een ledenberaad. Vandaag spreekt hij met politici uit het hele land, maar mogelijk roept hij al voor 14 november wanneer een partijdag gepland staat, de hele partij bijeen voor een referendum onder de leden. Als Gabriel daar groen licht krijgt, maakt hij de partijleden mede verantwoordelijk voor een Grote Coalitie en kan de SPD niet zomaar weggestemd worden in 2017.
Die coalitie komt er
En toch gaat de Grote Coalitie er gewoon komen. De CDU maakte een paar dagen na de verkiezingsuitslag een eigen belofte al bespreekbaar. Zo zouden de christendemocraten wel willen praten over een hogere belasting voor topinkomens. Iets wat onbespreekbaar was voor 22 september.
- Niet meeregeren betekent voor de SPD weer vier jaren in de oppositiebanken terwijl ze juist met hun terughoudende houding veel punten binnen kunnen slepen bij de CDU die weinig andere keus heeft. Alleen met Die Grünen is ook een meerderheid te vormen, maar daar willen ze bij de CDU liever niet aan. Een ideale uitgangspositie voor de SPD dus nu zelfs met de CDU over een zekere mate van nivellering gepraat kan worden.
- De theoretische meerderheid van het linkse blok met Die Grünen en Die Linke gaat de SPD niet verzilveren. De sociaaldemocraten kunnen prima door één deur met Die Grünen, maar hebben ronduit een hekel aan Die Linke. Oud-SPD’er en mede-oprichter van Die Linke Oskar Lafontaine sneerde vandaag nog in Focus: “Ik had voorzitter bij de SPD moeten blijven”.
- In Duitsland wordt de gedachte breed gedeeld dat vele noodzakelijke hervormingen die in de vorige coalitie met de FDP niet mogelijk waren, wel kunnen met CDU en SPD. Zeker de vastgelopen Energiewende zou met Rood-Zwart weer op gang kunnen komen. Al tijdens de campagne prees Angela Merkel de SPD onophoudelijk voor de onder Gerhard Schröder ingezette hervormingen van Agenda 2010. De SPD wil daar scherpe kantjes vanaf halen, daar valt nu met de CDU over te praten.
- De CDU heeft de SPD wel nodig om in de Bondsdag bij belangrijke (grondwettelijke) beslissingen een twee derde meerderheid te halen. Ook in de Bondsraad (vergelijkbaar met Eerste Kamer) speelt deze kwestie. Bovendien staat de SPD sterk in de deelstaatregeringen. Daarom kan de CDU zich maar beter op voorhand verenigen met de SPD in een coalitie. Al gaven de sociaaldemocraten opvallend vaak voor een oppositiepartij hun steun aan Angela Merkel.
De belangrijkste thema’s
Over welke thema’s moeten CDU en SPD dan de degens kruisen?
- Belastingverhoging. Er is in de Bondsdag maar één partij die beloofd had om geen belastingen te verhogen. Dit punt wordt nu dus bespreekbaar op de onderhandelingstafel en met name een verhoging voor topinkomens.
- Minimumloon. De SPD wil een algemeen wettelijk minimumloon van 8,50 in heel Duitsland. CDU vindt dat te ver gaan en wil dat de werkgevers en werknemers daar zelf over onderhandelen waardoor een ‘loonondergrens’ wordt afgesproken die kan verschillen per branche en per regio. Ook hier is een compromis te vinden. De termen minimumloon en loonondergrens krijgen dan een definitie waar beide partijen zich in kunnen vinden.
- Familiepolitiek. Met name de CSU strijdt voor ‘zorggeld voor kinderen’. Een door de linkse partijen als ‘aanrechtsubsidie’ bestempelde maatregel waarbij moeders geld krijgen als ze thuis blijven en voor hun kinderen zorgen. CSU-leider Seehofer heeft in het vorige kabinet al gedreigd met opstappen van CSU-ministers als hij op dit punt zijn zin niet krijgt. Ook gelijke rechten voor homoparen die een kind willen adopteren blijft een heikel thema. De familiepolitiek gaat nog voor hoofdpijn zorgen.
- Europolitiek. CDU en SPD zijn het zeer eens als het om het redden van de euro gaat. Alleen over de aanpak wordt verschillend gedacht. Verwacht wordt dat de CDU onder zeer strenge voorwaarden een soepelere politiek ten opzichte van Griekenland zal toestaan en daarmee toegeeft aan de SPD. Deze ontwikkeling wordt in Zuid-Europa zeer nauwlettend in de gaten gehouden.
Wat de Duitsers vinden
Tot slot, welke onderwerpen leven bij de Duitse kiezer? Televisiezender ARD deed een enquête de deur uit en concludeerde dat de volgende thema’s zeer leven onder de ondervraagden.
- Afbouw van schulden. Niet nog meer schulden maken ten opzichte van de volgende generaties. Een strenger huishoudboekje dus.
- Meer mogelijkheden om werk en gezin goed te kunnen verenigen. Daarbij spelen geld voor kinderopvang en flexibilisering van werkuren mee.
- De energieprijs moet omlaag. Door de Energiewende heeft voor een grote stijging van stroom gezorgd. Daar moet wat aan gebeuren, vinden veel mensen.
Thema’s als ‘zorggeld voor kinderen’ en de invoering van tol voor buitenlandse automobilisten waren volgens de ARD-enquête niet zo belangrijk.
Praat mee:
Welke punten zijn voor jou belangrijk en op welke coalitie hoop je?
