Met een flinke portie Schadenfreude werd de roemloze aftocht van de liberalen door veel Duitsers gevierd. Ja, ook bij Die Linke en Die Grünen werd verloren, maar bij beide partijen ging een groot gejuich op toen bleek dat de FDP nog veel meer verloor en zelfs uit de Bondsdag verdwijnt.
Een goed voorbeeld was Carolin Kebekus van het satirische programma Heute Show (Duitse versie van The Daily Show). Zij was bij de FDP en twitterde foto’s van een nagenoeg lege zaal.
Bron: Twitter
Ook de serieuze krant de Süddeutsche Zeitung plaatste vanochtend een ietwat geniepige foto van een lege tafel, een verlaten borrelglas en de campagneslogan: ‘Nur mit uns – FDP’, alleen met ons.
Süddeutsche Zeitung.
Op twitter ging het niet over de grote winst van Merkel, de kleine winst Steinbrück, of over de verrassende uitslag voor de AfD. Nee, Duitsland twitterde over de FDP.
(Klikken voor groot formaat)
De algemene gedachte was dat de FDP het in de Bondsdag op het nippertje wel zou halen. Maar niet dus. De val komt na de grootste overwinning ooit in 2009, toen wonnen ze 14,6 procent. Sinds 1949 zat de partij in de Bondsdag en haalde meestal zo rond de 8% van de stemmen. De neerwaartse buiteling van de liberalen is al een tijdje ingezet met enkele forse verliezen bij deelstaatverkiezingen. Het grootste verlies werd in 2012 geleden in Saarland, maar dat was niet zo groot als het debacle van gisterenavond.
Te veel beloofd
Maar wat heeft de FDP Duitsland misdaan dat er zo met leedvermaak gereageerd wordt? De oorzaak ligt grotendeels in de grote broek die de liberalen aantrokken na de enorme winst in 2009. De euforie bij de liberalen was zo groot dat ze stevige beloftes aan hun kiezers deden. Guido Westerwelle beloofde met klem dat er geen belastingverhogingen zouden komen, maar die kwamen er wel. De toezeggingen waren zo groot dat ze nooit konden worden waargemaakt.
Strubbelingen
Waar het CDU juist had gedacht met de liberalen betere overeenkomsten te kunnen smeden dan met de socialisten, pleegde de FDP regelmatig obstructie in de ogen van Merkel. Zo lag het steunen van het noodlijdende Griekenland zeer gevoelig onder de liberalen, ze gaven luid mokkend hun akkoord. Daarnaast vloog partijleider en vice-bondskanselier Westerwelle een flink aantal keer uit de bocht, waardoor hij zijn partijleiderschap in 2011 moest afstaan aan Philipp Rösler. Het is slechts een kleine greep uit de reeks kleine en grote strubbelingen die de FDP de afgelopen periode voortbracht.
CDU-stemmers
Ook zal nooit exact uit de statistieken blijken hoe groot het aandeel van CDU-stemmers was in de winst van de FDP. Die stemden op de liberalen om een Zwart-Gele coalitie mogelijk te maken en daarmee de SPD uit de regering te houden. Het verlies van gisteren komt dus deels ook van een groot deel van teleurgestelde CDU-kiezers die geen zin meer hadden in een Zwart-Gele coalitie. Duitsland wil Zwart-Rood, CDU met SPD.
Liberaal geluid
Vandaag stappen partijleider Rainer Brüderle en partijvoorzitter Philipp Rösler op. Christian Lindner stelt zich kandidaat voor het nieuwe leiderschap. Aan hem de taak om het liberale geluid terug te laten keren in de Bondsdag. Kiezers verlangen een bredere klank dan enkel ageren tegen belastingverhogingen. Ook privacypolitiek voor met name internet en andere liberale thema’s kan de partij voorzichtig naar voren brengen als de ergste wonden gelikt zijn. Over vier jaar moet de FDP de kiezers duidelijk hebben gemaakt wat de noodzaak is om liberaal te stemmen. Anders kunnen ze de partij nu wel opdoeken.
Praat mee:
Komt de FDP over 4 jaar terug in de Bondsdag, of is het over en sluiten?
